Hamilton: geniale rapmusical wordt in close-up nog veel beter

Weinig theatervoorstellingen hebben de afgelopen decennia meer lof en impact gehad dan de rapmusical Hamilton, over de tot nu toe minst bekende founding father. Toch weten bedenker/hoofdrolspeler Lin-Manuel Miranda en regisseur Thomas Kail het stuk met hun filmregistratie naar nóg een hoger niveau te tillen.

Een stuk van bijna drie uur over een onbekende 18e-eeuwse politicus, verteld middels rap- en hiphop-nummers, met alleen maar acteurs van kleur. Op papier leek de musical Hamilton weinig levensvatbaar. Maar componist/tekstschrijver én hoofdrolspeler Lin-Manuel Miranda geloofde in zijn droom en leverde in de zomer van 2015 een stuk af dat Broadway zou veranderen.

Hij bewees zichzelf een muzikaal genie en wist met zijn teksten naadloos een link te maken met het Amerika van nu, een land gebouwd door immigranten maar tegelijkertijd hopeloos gepolariseerd over vrijwel alle onderwerpen. Dankzij de onconventionele vorm, de 'color-blind' casting (alleen de gekke Britse koning George is niet van kleur), de energie en de rapmuziek waarmee het verhaal wordt verteld, veroverde Hamilton de harten van niet alleen het reguliere Broadway-publiek, maar ook vooral jongeren. Het feit dat deze 'Hamilteens' alle teksten woord voor woord mee kunnen zingen, inspireerde de makers tot het project EduHam, dat docenten handreikingen biedt om middels de musical de ontstaansgeschiedenis van de VS uit de doeken te doen.

Regisseur Thomas Kail draaide in juni 2016, vlak voordat een deel van de oorspronkelijke cast zou stoppen met het stuk, in drie dagen een registratie van de fenomenale voorstelling. Cameraman Declan Quinn bestudeerde het stuk wekenlang om te bepalen waar de camera's moesten komen te staan; voor het opnemen van het geluid - muziek, tekst en reacties van de zaal - werden honderd microfoons gebruikt. De originele hoofdrolspelers waren dankzij het afgelopen jaar - waarin zij lyrische recensies, elke avond staande ovaties en bakkenvol prijzen hadden ontvangen - perfect op elkaar ingespeeld.

Het resultaat weet, hoewel het lastig mogelijk leek, nog een extra laag aan de perfecte voorstelling toe te voegen. De kijker zit, dankzij alle camera's in de zaal, in de coulissen en op en boven het podium, op een betere plek dan je ooit in het theater zou kunnen krijgen. Teksten zijn woord voor woord te volgen (wat bij een live vertolking zo goed als nooit lukt), close-ups van blikken geven nieuwe emoties prijs die voorheen hooguit bezoekers op de eerste rij zagen. Waar een theaterganger ogen tekort komt om alle details te vatten van wat er op het podium gebeurt, leiden de camera's van Quinn en Kail je nu elke seconde naar de belangrijkste personen of gebeurtenissen op het uitmuntend vormgegeven podium. Let bijvoorbeeld op de airquotes van de Britse koning George bij het uitspreken van het woord 'country', of de blik van slavenhouder George Washington als Eliza, de grote liefde van Hamilton, zich in het slotnummer uitspreekt tegen slavernij.

Tegelijkertijd is dankzij de reacties van het publiek de intimiteit van de theaterzaal bewaard gebleven: het ovationele applaus na de hoogtepunten in de uiterst inventieve choreografie of de veelbesproken zin 'immigrants, we get the job done', en de lachsalvo's om de sneren van vooral de pedante Jefferson richting zijn politieke opponent Hamilton. Maar ook de onwaarschijnlijke stiltes in de zaal tijdens de emotionele dieptepunten in het leven van de founding father, zoals de dood van zijn eerstgeboren zoon Philip bij een stupide pistoolduel.

De 152 minuten die de film duurt (zonder aftiteling) mag op papier klinken als een lange zit, maar de tijd vliegt voorbij. Who lives, who dies, who tells your story? Dit fenomenale filmmonument zorgt ervoor dat Lin-Manuel Miranda en zijn voorheen vergeten held Hamilton na hun vermelding in de theaterannalen ook hun plek in de filmgeschiedenis hebben veiliggesteld.