Sophie Hilbrand over de onzekere toekomst van Khalid & Sophie en de politieke televisieweken

Het is de ochtend na de uitzending over de verkiezingsuitslag. Of: Het is vrijdag 24 november. Twee dagen eerder heeft de PVV van Geert Wilders met een onverwacht grote meerderheid van 37 zetels de Tweede Kamerverkiezingen gewonnen. 

Sophie Hilbrand zit in haar kamer van de Khalid & Sophie-redactie, uitkijkend over een misschien wel verdwijnend Hollands landschap. Als het aan de mogelijk toekomstige premier Wilders ligt, komen de publieke omroeppanden in Hilversum leeg te staan. En denk de laadpalen voor de elektrische auto’s op de parkeerplaats die beneden haar ook maar weg.

Ach, laat ik dit binnensmonds gefoeter stoppen en het aan haar vragen. Aan tv-maker en presentator Sophie Hilbrand (48), samen met Khalid Kasem drager van de dagelijkse BNNVARA-talkshow. Hoe kijkt zij naar de verkiezingsuitslag? En vooral: hoe ziet zij de rol van Khalid & Sophie hierin? Ze zitten midden in het vijfde seizoen van het programma dat in augustus 2021 begon en zowel in achting als in kijkcijfers steeg. Met Kerstmis is er een korte adempauze, daarna gaan ze ‘in ieder geval’ tot eind mei 2024 door.

Hoe kijk je terug op de uitzending over de verkiezingsavond?
Heel tevreden. Ik denk dat iedereen wel weet dat Khalid en ik progressief zijn. Ik ben ook veel met het klimaat bezig en het mag duidelijk zijn dat we niet op Wilders hebben gestemd. In aanloop naar de verkiezingsavond waren er tekenen dat er een groot rechts blok zou komen, maar dat de PVV zó groot werd, verbaasde me toch wel. We besloten al snel dat we het hele programma aan de verkiezingen zouden ophangen, omdat we ook zien dat hier een taak voor ons ligt, om de zorgen van veel mensen in Nederland te tonen en bespreekbaar te maken.

Wat wilden jullie laten zien?
Sowieso dat het een belangrijke dag voor de PVV was: tweeënhalf miljoen mensen hebben op de partij van Wilders gestemd. Daarnaast wilden we laten zien wat er in de campagne is gebeurd en wat we van andere partijen kunnen verwachten. Ik wilde ook kanttekeningen plaatsen bij Wilders’ zogenaamd mildere houding.
En – dat was het belangrijkste – ik wilde duidelijk maken dat er ontzettend veel verdragen liggen waar Wilders zich aan zal moeten houden. Dat Nederland een coalitieland is, en dat de kans dat andere partijen heel ver in zijn plannen zullen meegaan klein is.

Je wilde het publiek geruststellen?
Ergens wel. Niet dat ik vind dat je niet kritisch moet zijn, maar als Wilders over een Nexit praat, dan hoor ik iemand aan tafel graag uitleggen wat de Brexit ook alweer teweeg heeft gebracht.
Achteraf gezien had ik een opmerking van Eus (presentator en schrijver Özcan Akyol, red.) meer willen onderstrepen. Hij gaf dat hij met zijn sociale achtergronden meerdere mensen met hem - dat al langer voelen. Die moedeloosheid is er al jaren. In die zin is Wilders een zege, je weet wat je aan hem hebt. 

Better the devil you know...
We kunnen van deze verkiezingsuitslag schrikken, maar dan negeren we dat deze gevoelens al veel langer bestaan. Daarom vind ik het jammer dat die ene stem van BIJ1 is verdwenen. Sylvana (Simons, red.) was in haar eentje ijzersterk.

Vind je dat een talkshowprogramma moet veranderen in politiek rumoerige tijden als deze?
Ik vind dat de journalistiek in campagnetijd een grote verantwoordelijkheid heeft. Kiezers gaan af op oneliners, op gezichten, op een pakkend filmpje. Dat moet constant gefactcheckt worden en telkens opnieuw bevraagd. We moeten scherp zijn. En vragen blijven stellen. Hoe kan dat? Wat gaat u eraan doen? Ik baal echt als een stekker als ik vind dat ik daarin te kort geschoten ben.
Cultuur kwam in de campagne eigenlijk niet aan bod. Wij hebben daarom Tania Kross uitgenodigd die de Johannes Vermeer prijs heeft gewonnen voor een pleidooi voor cultuur.
Ik begreep trouwens dat PVV-Kamerlid Martin Bosma had gezegd: ‘Ik wil minister van cultuur worden want ik heb met de NPO nog een appeltje te schillen.’ Nou ja zeg. Je wil iemand op cultuur die er hart voor heeft, niet iemand die een appeltje te schillen heeft... Dat is kinderachtig en...

Bedreigend?
Dat woord zou ik niet gebruiken. Maar we hebben Halbe Zijlstra als staatssecretaris op cultuur gehad. En corona. Cultuur wordt vaak als puur linkse hobby geframed, terwijl het – behalve dat het ‘onbekende werelden opent’ zoals Tania zei – een belangrijke economische sector is. Acteur Gijs Scholten van Aschat zei tegen me: zet een theatertje of een bibliotheek in een stad en het floreert.

Lees verder in VARAgids 49 vanaf bladzijde 8.