Kees vliegt écht uit: een tedere band tussen onderwerp en maker

Documentairemaker Monique Nolte spiegelt de kijker opnieuw een eindeloos fascinerend portret voor van de eigenzinnige Kees Momma.

Ditmaal gaat Kees écht het ouderlijk huis verlaten, is de suggestie van Kees vliegt écht uit. Documentairemaker Monique Nolte, die de 57-jarige Kees Momma al volgt sinds Trainman (1998), toont hoe haar autistische hoofdpersoon ein-de-lijk zijn zo geliefde bed verhuist van het chaletje bij zijn ouders in de tuin naar zijn nieuwe woning aan de overkant van de straat. Kees is wel nerveus: aan wie kan hij straks zijn gevoelens kwijt? De grotere afstand die tussen hem en zijn hoogbejaarde ouders Henriëtte en Willem voelt aan als een prelude op het definitieve afscheid dat zich gezien hun leeftijd spoedig zal aandienen.

Nolte filmt Kees zoals hij misschien zijn leven ook wel ziet, met de dag opgedeeld in hapklare stukjes. Kopje thee zetten. Een lepel afwassen met een beetje wasmiddel. Ondertussen naar buiten staren. En dan toch weer geërgerd reageren op geluiden of in zijn ogen ongewenste gedragingen in zijn omgeving. Je kan over het titelpersonage schrijven dat hij zich regelmatig onsympathiek opstelt tegen de mensen die zich over hem ontfermen. Maar Nolte probeert ogenschijnlijk de kijker een totaalbeeld van Kees voor te spiegelen. Wie goed kijkt zal een zekere tederheid ontwaren: er is gaandeweg de jaren toch iets van een band tussen Nolte en haar onderwerp ontstaan.

En Kees betoont zich opnieuw zeer mediageniek. Is het zijn welbespraaktheid? Zijn eigenzinnige kijk op het bestaan? Zie bijvoorbeeld de hilarische sneeuwrijke scène, waarin Kees volop geniet van schaatsende kinderen, totdat een passant opmerkt dat de winterpret de volgende dag alweer teneinde zal zijn. Kees briest: waarom moeten mensen zijn humeur zo plotsklaps laten omslaan?

Hoe dan ook schreeuwt Kees vliegt écht uit om een vervolg. Zeker gezien de wendingen tegen het einde van de film. Zou hij ooit echt op eigen benen kunnen staan?

Kees vliegt écht uit, vanaf 11 juni bij Videoland