Maldoror: de zaak Dutroux gevat in een ijzingwekkende film

In Maldoror, de nieuwe film van Fabrice Du Welz, verlegt de filmmaker zijn focus naar een naargeestige periode die België in twee kampen verdeelde.

In de jaren negentig hield Marc Dutroux België in zijn greep. Ook in Nederland was Dutroux voortdurend in het nieuws. Je kon niet om hem en zijn gruwelheden heen. Filmmaker Fabrice Du Welz (Calvaire, 2004) maakte een film over die periode die vanaf deze week te zien is: Maldoror. Acteur Anthony Bajon speelt daarin Paul Chartier, een (gefictionaliseerde) politieagent die lid wordt van een geheime politie-eenheid die een zedendelinquent moet observeren, nadat twee meisjes vermist zijn geraakt. Uiteindelijk krijgt Chartier een behoorlijk afgetekend beeld van de daders, maar krijgt hij niet de steun om arrestaties te verrichten.

Maldoror is een personage dat afkomstig is uit De Zangen van Maldoror, een Franse poëtische roman van Comte de Lautréamont uit 1868. Dit figuur wordt omschreven als misantropisch en met een grote aversie tegen God. Maldoror staat in de thriller van Du Welz ogenschijnlijk voor een kwaadaardige entiteit die nagenoeg ongrijpbaar is, die telkens uit de handen van Chartier weet te glippen. Du Welz legde afgelopen januari tijdens het International Film Festival Rotterdam uit dat de periode Dutroux in België grote gevolgen heeft gehad. De zaak legde bloot hoe slecht verschillende politieafdelingen met elkaar samenwerkten.

Ook werd er een nog grotere wig gedreven tussen de Vlamingen en de Walen – de daders kwamen uit Wallonië; veel slachtoffers waren Vlaams. De daden van Dutroux en zijn handlangers hangen als een naargeestige schaduw over het België van nu, legde Du Welz uit. Maldoror drukt de Belgen weer met de neus op de feiten. Laat zien dat de ellende van toen nog doorsuddert. Het is misschien wel de beste film van Du Welz: een horrorfilm geworteld in de realiteit. Ik moet zelf bij films en televisieseries met zo’n akelig thema (kindervermissingen) ook altijd denken aan Dutroux.

Op zich is dat niet vreemd. Ik was in die tijd, medio jaren negentig, een naïef kind, maar de zaak Dutroux ontging me geenszins. Ook in de Noordoostpolder, waar ik opgroeide, leek het voor even alsof ouders hun kinderen iets nauwlettender in de gaten begonnen te houden. Toen ik enige tijd geleden de serie Rivière Perdue zag, die afgelopen vrijdag in première ging bij de NPO, dacht ik weer: Dutroux. Het Franse televisiedrama, dat zich afspeelt in de Franse Pyreneeën, draait om een meisje dat vijf jaar na haar vermissing ineens weer in het dorpje uit de titel verschijnt. Achter die vermissing zit ook een type Maldoror, blijkt in de laatste aflevering.

Het kwaad is vaak onzichtbaar, en als het toeslaat, kan je dat maar nauwelijks geloven. Die boodschap zit in series als Rivière Perdue en films als Maldoror. Ze leunen op bijna surreële scenario’s. Dat vind ik ook zo intrigerend aan de film van Du Welz. De zaak Dutroux is ook enigszins naar de achtergrond verdwenen. Dat gaat evenwel niet zo eenvoudig met (historische) etterende wonden, laat Du Welz zien. Collectieve trauma’s gonzen nog lang na. Het is belangrijk om ze onder ogen te komen, om te leren van de fouten. Alleen op die manier kan je Maldoror beteugelen.

Omar Larabi en Bregtje Schudel schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films