Marcel Hensema over hoe overheden zich steeds meer verrijken: ‘Gewone mensen komen buitenspel te staan'

Sinds het maken van zijn voorstelling Eldorado denkt de acteur steeds vaker: ‘práát met elkaar, hou je mond niet dicht.’

‘De fotograaf vroeg of ik iets groens aan kon trekken,’ zegt Marcel Hensema, gehuld in een gras-groene trui. Dan wijst hij naar een piepklein vlekje ter hoogte van zijn borst. ‘Denk je dat je dat kunt zien op de foto? Of kunnen ze het fixen in de post?’ Het vlekje is met het blote oog amper te zien, maar Hensema (Winschoten, 1970), blijkt al snel, is een man van de details. Maar misschien nog wel meer een man van ideeën. Maakt hij op Tiktok filmpjes waarin hij van a-z uitlegt hoe hij koffiezet, of een uitsmijter maakt – en blijken deze een succes – dan is hij in zijn hoofd alweer een paar stappen verder (‘Ik heb er gisteren weer een op TikTok gezet en het gaat als een malle. Dan denk ik meteen oh, daar kan ik wel een kookboek van maken.’) Zo had hij voor een theatervoorstelling vijf jaar geleden voor in het decor kerstballen laten maken in de vorm van eierballen, een typisch Groningse snack. Het was vlak voor corona. Toen kwam de lockdown, gingen de theaters dicht en stonden de ballen in zijn keuken opgestapeld tot aan het plafond, tot ongenoegen van zijn vrouw. ‘Ik heb een marktmeester gebeld en mocht ze verkopen. In een middag verkocht ik 200 ballen. Ik dacht, hé, dat is business. Ik kon niet filmen, ik kon niets, dus op deze manier heb ik toch nog wat verdiend. Het jaar erop hing er weer een lockdown in de lucht, ik wilde weer ballen bestellen, maar toen zei mijn vrouw: ‘Die ballen vorig jaar, oké, maar daar zaten wel microplastics op.’ Toen hebben we biologisch afbreekbare ballen gemaakt, die je ook in de grond kon stoppen want er zaten bloemzaadjes in. Ook een succes.’

Maar goed, we zijn niet samengekomen om nieuwe businessplannen te bespreken. Wel om over nieuwe projecten te praten. Want Hensema is natuurlijk in de eerste plaats acteur, met rollen in films (De marathon, Simon en Sonny Boy), tv-series (Hollands hoop, Penoza, Tokyo trial) en theatershows, waaronder de solo-trilogie Mijn Ede, Mijn tweede & Mijn vrede. Op 18 april gaat op Netflix iHostage in première, een film over de gijzeling in de Apple Store, drie jaar geleden, op het Leidseplein in Amsterdam. En hij is (binnenkort weer) te zien in het theater met zijn solovoorstelling Eldorado, die onlangs in première ging.

iHostage, recente geschiedenis, de gijzeling vond plaats in februari 2022. Nu al een film: is dat niet erg snel? Dat gevoel had ik zelf ook toen ik ervoor werd gevraagd. En ik dacht op dat moment ook wel: hoezo? Maar ik vind Bobby Boermans een interessante maker en toen ik het script las, echt wel een page-turner, vond ik het steeds relevanter worden. Omdat het over mensen gaat – niet alleen over de gijzelaars en de gijzelnemer, ook over de politie en de onderhandelaars en wat voor een impact zoiets heeft. Wat ik er ook interessant aan vond, is dat de film een heel actueel onderwerp heeft. Ik zag hem gisteravond voor het eerst in een vertoning en dan zie je die jongen, die gijzelnemer op het einde op straat liggen – we weten allemaal hoe het af is gelopen, dus dit is geen spoiler. En ik dacht alleen maar: jongen toch, hoe heeft het zover kunnen komen dat je dit hebt gedaan? In de film hoor je een van de agenten zeggen: ‘Dit zijn mensen die in de GGZ thuishoren, maar wij mogen de problemen oplossen.’ En dat is natuurlijk wel iets wat je steeds meer ziet met het huidige kabinet. Door de afkalving van de psychische gezondheidszorg komen er steeds meer verwarde mensen op straat. Al die mensen die erbij betrokken zijn, zo merkte ik wel toen ik gesprekken had met de politie om over mijn rol te praten, zijn in meer of mindere mate getraumatiseerd na zoiets. Uiteindelijk heeft zo’n in principe kleine noot in het wereldnieuws vergaande gevolgen. Ik vind het belangrijk dat daar aandacht voor is.

Gaat het ook niet over hebzucht? Zo’n Apple Store waar iedereen aan het kopen is, en de gijzelaar zelf die 200 miljoen aan bitcoins eist. Ja, maar hij wil ook een zwarte limousine waarmee hij naar de A10 wordt geëscorteerd en als de onderhandelaar dan vraagt: ‘en wat wil je dan?’ dan heeft hij daar geen antwoord op. Nee, ik denk dat die jongen helemaal klem zat. Hij zegt dat ook een paar keer in de film dat hem van alles is aangedaan. Hij is overleden, we weten weinig van hem, maar het is duidelijk dat hij geen andere uitweg zag dan deze wanhoopsdaad.

Is het voor jou belangrijk dat er engagement in de projecten zit waaraan je je committeert? Ja. Ik denk dat er steeds meer verantwoordelijkheid bij komt kijken. Waar ik vroeger vooral vaktechnisch bezig was, ben ik me nu bewuster en denk ik veel meer na over waar het met de aarde naar toe gaat, met het klimaat, maar ook met de politiek. Bij film en tv heb je het natuurlijk wat minder voor het kiezen, er moet ook brood op de plank, maar in theatervoorstellingen speelt het zeker een rol. In mijn laatste voorstelling helemaal.

Eldorado. Waar gaat dat over? Over de macht van het grote geld. Het is een soort one-man speelfilm, waarin ik in mijn eentje twaalf personages speel, waaronder die van een man die al dertig jaar een stacaravan heeft op een camping op het Groningse platteland die dreigt te worden overgenomen door een recreatie-gigant. Vervolgens verenigen de bewoners zich en gaan ze de strijd aan. Dit is natuurlijk wat ook in het echt speelt hè, met van die grote Amerikaanse private equity-bedrijven die heel veel overnemen in Nederland. En hoe gewone mensen buiten spel komen te staan, terwijl ondernemers en ook overheden winst maken. Daar wilde ik iets over zeggen en daar heb ik deze voorstelling over gemaakt. Het is ook een oproep: praat met elkaar, hou je mond niet dicht.

Dat de voorstelling over Groningen gaat is niet toevallig. Daar ben je zelf geboren en getogen. In de voorstelling gaat het ook over de aardbevingen, daar wind je je over op, over hoe dat gaat. Heel erg ja. Eerst werd er veen weggegraven en ging al het geld naar het westen van Nederland. Toen kwam het gas, ook dat werd weggehaald, waardoor de bodem verzakte. En nu zijn huizen kapot en soms letterlijk onbewoonbaar. Ik woon er zelf voor een deel, dus ik weet heel goed waar ik over praat. En nu zie je dus ook dat Shell, die al dat gas daar heeft gewonnen en weigert mee te betalen om de schade te vergoeden, nu wel weer subsidie krijgt om in Groningen waterstof te ontwikkelen. En daar is dus echt de activist in mij wakker geworden!

Lees verder in VARAgids 15. Vanaf dinsdag 8 april 2025 op de mat, in de winkel en in de app. Nog geen abonnee?