Memory: oprecht ontroerende tranentrekker

Een man van in de veertig heeft vroege dementie en herinnert zich bijna niets. Een klasgenoot herinnert zich wel iets: dat hij haar op haar twaalfde heeft misbruikt. Maar ook haar geheugen faalt.

Ze komen elkaar tegen op een klassenreünie. Hij herkent haar niet per se, maar heeft blijkbaar toch een bepaald gevoel bij haar. Hij achtervolgt haar als ze naar huis gaat en gaat bij haar op de stoep slapen. Zij herkent hem wél: als één van de jongens die haar heeft misbruikt. Haar moeder geloofde haar verhaal destijds niet en Sylvia (geweldige rol van Jessica Chastain) raakte aan de drank, waar ze nu alweer jaren van af is. Klinkt allemaal niet gezellig, om het mild uit te drukken, maar Sylvia leidt nu een productief en stabiel leven - op het loeder van een moeder na dan - als sociaal werkster en alleenstaande moeder van Anna. Saul, de demente veertiger, leidt ook een redelijk stabiel leven, vooral doordat hij rijk is en een inwonende broer heeft die in hun appartement in Brooklyn zijn leven in goede banen leidt. De broer is helaas wel een zak van een vent.

Dit is de opzet van Memory, een film waarin we de zich steeds meer verstrengelende levens van Sylvia en Saul meemaken. En dat is vaak ontzettend ontroerend, vooral doordat regisseur Michel Franco juist niet vol los gaat op het orgel: Memory is eigenlijk helemaal geen openlijk sentimentele film, maar wel eentje die gaat over gevoelens, die meestal niet worden uitgesproken maar waar je als kijker, naarmate het verhaal zich ontrolt, vanzelf achterkomt.

En over geheugen: want zoals gezegd faalt het zijne de hele tijd: hij weet zich dingen van lang geleden nog wel te herinneren maar van gisteren niet. En het hare faalt ook spectaculair: ze is op haar twaalfde wel degelijk verkracht door een groep jongens, maar Saul kan het echt niet geweest zijn, zo ontdekt Sylvia’s zus na enige naspeuringen. Saul, heel rustig en innemend gespeeld door Peter Sarsgaard, woonde toen helemaal niet in de stad.

Schuldbewust over haar onterechte beschuldigingen - die Saul geduldig aanhoorde maar inmiddels natuurlijk vergeten is - neemt Sylvia het aanbod van Sauls broer aan om - tegen flinke betaling - regelmatig voor hem te zorgen. Dat houdt vooral in dat ze op hem let, want hoewel Saul zich redelijk goed redt in huis, verandert dat nogal als hij dat huis verlaat. Hij heeft volwassen en redelijk normale sociale interactie met andere mensen, maar weet simpelweg niet waar hij is en wat hij ook alweer ging doen. Saul is beslist niet dom, integendeel, maar zijn geheugen is echt aan flarden. Sylvia is zich er inmiddels goed van bewust dat ook haar geheugen niet onfeilbaar is. En haar moeder heeft haar eigen geheugen succesvol gewist: ze ontkent feiten uit het verleden keihard en met volledige maar ziekelijke overtuiging.

Sylvia, haar zus en haar dochter Anna, pikken dat op den duur niet meer. Dat geeft een hoop drama, dat niet altijd overtuigt. Maar de twee hoofdrolspelers doen dat de hele tijd wel: het is prachtig om te zien hoe Jessica Chastain en Peter Sarsgaard op elkaar reageren en een geloofwaardige en steeds intiemere relatie krijgen. Twee beschadigde mensen die omringd worden door nogal veel klootzakken van familieleden, maar het samen toch redden. Memory is best somber af en toe, maar zorgt op veel momenten voor een brok in je keel; de film werkt als tranentrekker, zonder dat opzichtig na te streven.

Memory, vanaf donderdag 1 augustus 2024 te zien in de bioscoop