Mountainhead: kille, messcherpe satire over vier steenrijke kwelgeesten

Terwijl de wereld in rep en roer is contempleren vier tech-ondernemers tijdens een weekendje weg hoe ze de wereld naar hun hand kunnen zetten, in nieuwste wapenfeit van Jesse Armstrong (Succession).

Vier puissant rijke tech-ondernemers ontmoeten elkaar tijdens een weekendje weg in de in de bergen van de Amerikaanse staat Utah. Ze hebben afgesproken in de villa van Hugo van Yalk (Jason Schwartzman). Randall (Steve Carell), Venis (Cory Michael Smith) en Jeff (Ramy Youssef) zijn miljardairs, in tegenstelling tot Van Yalk, wiens vermogen wordt geschat op een schamele vijfhonderd miljoen dollar. Om die reden noemen ze hem soup kitchen; omdat Van Yalk in vergelijking met zijn veel welvarendere vrienden dichter bij het bestaan staat van thuislozen die hun eten bij een gaarkeuken moeten afhalen.

Zo schetst scenarist en regisseur Jesse Armstrong, bekend als de bedenker van Succession, in zijn speelfilmdebuut hoe ver deze kwelgeesten, die zichzelf zien als profeten, van de werkelijkheid afstaan. Mountainhead speelt zich af tijdens onrustige tijden ergens in de toekomst, als er op verschillende plekken op de wereld oproeren uitbreken en politici worden vermoord. Armstrong suggereert dat die gebeurtenissen zijn ingegeven door het massale gebruik van artificiële intelligentie en de inzet van nepnieuws en nepgetuigen op sociale media. En het zijn die vier hoofdpersonen die dit alles, via hun technologie en online platforms, faciliteren.

De personages van Schwartzman, Carell, Smith en Youssef zijn overduidelijk gemodelleerd naar de tech-ondernemers van nu, die in veel opzichten net zoveel macht hebben als democratisch gekozen leiders. En dat realiseren ze zich ook; zo zinspeelt Randall op het overnemen van de wereld, grapt Van Yalk over het inlijven van Haïti en is er überhaupt een minachting te ontwaren naar vrijwel alles en iedereen op aarde. En toch streven de vier, met Venis voorop, ook naar een toekomst met ‘het grootste geluk, voor het grootste deel op aarde’. Klinkt sympathiek, maar bij miljardairs draait het steevast om de kleine lettertjes: hoe zit het met het andere, doodongelukkige deel van de mensheid?

Mountainhead is aanzienlijk hardvochtiger en indringender dan Armstrongs Succession. Beide werken zijn goede voorbeelden van hedendaagse satire, maar Armstrongs speelfilmdebuut gebruikt vooral gitzwarte humor om te illustreren hoe pijnlijk de wereld op het moment in elkaar steekt. De dialoog is messcherp, uitgesproken door personages die zichzelf zonder twijfel op het hoogste voetstuk zouden zetten. An sich past het bij de film dat het viertal uiteindelijk nergens naartoe gaat en niks bewerkstelligt – Armstrong benadrukt onomwonden dat miljardairs geen wereldverbeteraars zijn.

Mountainhead, vanaf zondag 1 juni 2025 bij HBO Max