Televisieklassiekers in komkommertijd: Father Ted

Er gaat niets boven Ierse humor. Dat bewees de sitcom Father Ted van 1995 tot 1998. 25 buitengewoon geestige afleveringen werden er gemaakt, totdat het noodlot toesloeg. De komiek die het titelpersonage vertolkt, Dermot Morgan, overleed plotseling op 45-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hartaanval. Misschien heeft de komedie om die reden nu een cultstatus, hoewel de perikelen rondom de koster die met twee collega’s op een onbenullig Iers eilandje woont toen ook al volop werden geprezen. Hoewel de katholieke kerk de satire uit de koker van scenaristen Graham Lineman en Arthur Mathews niet op prijs stelde.

Dat viel te verwachten. Ted is een narcistische kerkdienaar die droomt van een carrière als rockster; koster Dougal McGuire (Ardal O’Hanlon) is Teds dommige schoothondje; koster Jack Hackett (Frank Kelly) is een seniele, immer scheldende alcoholist. Het is niet zonder reden dat de heren zijn verbannen naar Craggy Island – een idyllische plek voor de Ierse kust – ze hebben alle drie iets op hun geweten. Ze bewonen de parochiewoning samen met schoonmaakster mevrouw Doyle (Pauline McLynn), die steevast thee aanbiedt aan gasten – en je mag haar kopje thee niet afwijzen, she doesn’t take no for an answer.

De sitcom werd in 2019 nog tot de tweede beste Britse sitcom verkozen door een gezelschap van komediekenners op Radio Times. Onder meer omdat de show zo diep verankerd is in de populaire cultuur van toen. Wie nu Father Ted kijkt, ziet een exponent van de jaren 90. Waarin fenomenen van toen – muziek, trends – op heerlijke wijze worden bespot en geparodieerd. Door personages die zichzelf ook niet al te serieus nemen. Met Ted voorop, die eigenlijk wel weet hoe een keurige koster zich zou moeten gedragen – maar de weg van de minste weerstand blijft voortdurend lonken. En op het eiland is weinig supervisie van bovenaf.

Father Ted is daarnaast – zoals inherent aan de meeste komedie – kritiek op kleinburgerlijke benepenheid. Hoe veel mensen volgens de regeltjes willen leven. Door bepaalde kleding te dragen, je aan de geloofsregels te houden. Ted probeert voortdurend uit dat stramien te vluchten, maar er is in zijn verhaalwereld geen plaats voor een sukkelige kerkdienaar die voortdurend alle geboden met voeten treedt. Die wrange tegenstelling is precies wat de sitcom zo grappig maakt. Je weet dat Ted uitsluitend grappig is zolang hij verbannen blijft op Craggy Island, zolang hij zijn leven deelt met minkukels. Hij is voor altijd verdoemd.