Wise Guy: David Chase and The Sopranos S01: ontroerende therapiesessie

Documentairemaker Alex Gibney voelt David Chase, maker van The Sopranos, op tedere wijze aan de tand in majestueus tweeluik.

'Remember when is the lowest form of conversation', zei Tony Soprano (James Gandolfini) op de voor hem kenmerkende verbeten toon tegen Paulie Walnuts (Tony Sirico) in het zesde seizoen van The Sopranos. Daarmee bedoelde hij: herinneringen ophalen doe je alleen als je over het nu en de toekomst niets zinnigs te zeggen hebt. Precies dat, terugblikken op zijn verleden, doet David Chase, scenarist en bedenker van de legendarische maffiaserie, in Wise Guy: David Chase and The Sopranos. Op een gegeven moment zegt hij zelfs, in gesprek met documentairemaker en Oscarwinnaar Alex Gibney, dat hij écht te veel lult.

Die gesprekken vinden overigens plaats op een set die veel gelijkenissen vertoont met de praktijk van Dr. Jennifer Melfi (Lorraine Bracco). Gibney en Chase zitten tegenover elkaar. Gibney fungeert als de therapeut, die meer wil blootleggen dan het topje van de ijsberg; Chase gaat daar behoorlijk ver in mee. Zie alleen al de openingsmontage van de eerste aflevering, waarin Chase’ jeugd vakkundig in flarden voorbijkomt. Dat is belangrijk: Chase reflecteerde met The Sopranos, net als de scenaristen (onder wie Terrence Winter) met wie hij werkte, op zijn eigen levensloop. Zo was Tony’s moeder, Livia Soprano (Nancy Marchand), gebaseerd op de moeder van Chase (te zien op de foto hieronder).

Op ontroerende wijze omschrijft de scenarist de functie van de therapeutische gesprekken van Tony met Dr. Melfi: dat was 're-mothering'. Oftewel: Tony zocht naar een nieuwe moeder, omdat zijn oude moeder niet voldeed. Onderwijl werpen ook oud-castleden zoals Bracco en Michael Imperioli hun licht op de reeks die het grootste succes uit hun levens vertegenwoordigt. Het is ondoenlijk om in een recensie te omschrijven waar dit majestueuze tweeluik allemaal uit bestaat. In het kort: therapie, trauma, dwarsverbanden, de misère rondom James Gandolfini en de rol die dromen spelen in ons brein.

Gibney heeft respect en ontzag voor The Sopranos maar legt de maker, Chase, ook op de pijnbank. Chase is ook een moeilijk mens. Lijkt hij misschien een beetje op Tony? 'Tegen het einde van de serie vermoedde ik soms van wel.' Dat is geen verrassing: David Chase ís Tony, David Chase ís The Sopranos.

Wise Guy: David Chase and The Sopranos, vanaf zondag 8 september 2024 bij HBO Max