Yolanthe en The Kardashians: reality-tv is (helaas) overal

Goedkope(re) realityseries schieten als paddenstoelen uit de grond bij de streamingdiensten.

Televisiecriticus Daniel Fienberg van het Amerikaanse tijdschrift The Hollywood Reporter maakte afgelopen week op Bluesky een cynische grap over de Netflix-titel All the Sharks. In deze realityserie gaan vier teams bestaande uit haaienexperts op zoek naar zeldzame haaiensoorten. De winnaar krijgt een geldprijs. Fienberg ziet de rollen liever omgedraaid: een haaienfamilie gaat op zoek naar deelnemers aan realityseries. Ik begrijp de frustratie die opdoemt in deze bespiegeling volkomen. Streamingdiensten stromen vol met wat je nonsenstelevisie zou kunnen noemen. Televisie die nergens over gaat en geen enkel doel dient. En waar ogenschijnlijk ook niemand naar kijkt – toch?

Afgelopen week las ik The Invisible Bridge van historicus Rick Perlstein. In dat boek legt Perlstein uit hoe acteur en politicus Ronald Reagan in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw gaandeweg de macht naar zich toetrekt. Een hoofdstuk is gewijd aan de Hollywoodbelevenissen van de oud-president. Ik las daarin dat televisiestations eind jaren veertig bij voorkeur live-televisie maakten. Die uitzendingen werden niet opgeslagen. Zo konden ze niet nogmaals worden uitgezonden, zodat acteurs er niet nogmaals voor betaald zouden krijgen. Ik dacht: de discussie over royalty's is niet van gisteren. Maar ook: de realityserie is de oplossing die streamingdiensten vandaag de dag hanteren om de kosten te drukken.

Je hebt voor zo’n productie geen scenarist nodig. Hooguit een producent die een beetje kan schrijven en de deelnemers kan souffleren. Je hebt ook geen uitgebreid camerateam nodig. Sets evenmin. En je kan, zodra je een onderwerp hebt, morgen al beginnen. En dat onderwerp hoeft niet iemand te zijn die echt iets wezenlijks heeft bereikt. Dat bewees The Kardashians al. Yolanthe, de realityreeks rondom Yolanthe Cabau, is in dit genre de nieuwste aanwinst, te zien bij Netflix. Cabau krijgt daarin vrij baan om te klagen over paparazzi in Nederland en de bedenkelijke wijze waarop haar zoon Xess in de pers werd neergezet vanwege zijn lange lokken.

Je zou zeggen: als je het vervelend vindt om telkens gepercipieerd te worden, moet je wegblijven van de schijnwerpers. Maar in realityseries kunnen de Cabau’s en Kardashians de realiteit naar hun eigen hand zetten. Met realisme heeft het genre paradoxaal genoeg ook weinig te maken. Realityseries moeten vermaken; de kijker murw beuken met blingbling. Het beetje hersencapaciteit dat nog werkzaam is verlammen. Dat dit soort titels populair zijn, heeft onmiskenbaar te maken met de mogelijkheden die narcisten sinds de opmars van sociale media ten volle benutten. Immers: TikTok en Instagram zijn de ultieme platforms voor de narcist.

Grappig genoeg vraagt Cabau zich in Yolanthe dus af hoe de mensen over haar denken. Tja, sommige Nederlanders vinden haar arrogant; andere Nederlanders vinden haar knap. Lijkt me vermoeiend, voortdurend bezig zijn met hoe de wereld je ziet. Tegelijkertijd kunnen de sterren uit realityseries niets anders dan een façade ophouden. Achter die façade bevindt zich een pijnlijke leegte, een kil niemandsland. Vandaar dat de Kardashians ook nooit de diepte opzoeken. Dat zou hetzelfde betekenen als een kleuter verzoeken of hij een belastingaangifte wil invullen. Dat gaat nooit lukken. En dat weten de realitysterren maar al te goed.

Omar Larabi en Bregtje Schudel schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films