Aantal ganzen blijft stabiel in de winter

Het aantal ganzen dat 's winters in Nederland verblijft is de laatste tien jaar stabiel. Het gaat minder goed met de broedvogels. Ongeveer de helft van de populaties verkeert in een ongunstige staat. Vooral in agrarisch gebied nemen veel soorten af. Deze resultaten komen naar voren in de Vogelbalans 2023. Dit is het jaarlijkse overzicht van belangrijke ontwikkelingen bij de vogelpopulaties in Nederland van Sovon. 

Sovon Vogelonderzoek Nederland kan populatietrends laten zien van 199 soorten broedvogels en van 209 vogelsoorten die Nederland alleen tijdens de seizoentrek aandoen en/of hier overwinteren. De meeste tellingen lopen al sinds de jaren zeventig of tachtig van de vorige eeuw en behoren tot de langstlopende natuurmetingen in Nederland. Daardoor is het mogelijk om naar de ontwikkelingen over een periode van 40 tot 50 jaar te kijken. 

Een opvallende ontwikkeling is de stabilisatie van de aantallen ganzen die in Nederland overwinteren. Vaak is de perceptie dat ganzen in aantal toenemen, maar uit maandelijkse watervogeltellingen door ruim tweeduizend vogeltellers blijkt dat de aantallen de afgelopen tien winters stabiel bleven. Ganzen uit noordelijke streken arriveren bovendien later in het najaar en verblijven daardoor wat korter in ons land dan voorheen.

Vermoedelijk zorgen gunstige voedselsituaties en zachter herfstweer ten noorden van Nederland voor een latere aankomst. In totaal verblijven midden in de winter circa 2,4 miljoen ganzen in Nederland. Van de meeste ganzensoorten overwintert nog steeds een groot deel van de internationale populatie in Nederland.

De Vogelbalans geeft ook een overzicht van de impact van hoog-pathogene vogelgriep. Het virus, dat in 2014 zijn intrede deed, veranderde van een seizoensziekte naar een dreiging die het hele jaar aanwezig is. Vogelgriep treft allerlei soorten watervogels en roofvogels.

Schattingen laten zien dat de grote stern en slechtvalk het zwaarste werden getroffen. Waarschijnlijk stierf in 2022 ongeveer 30 procent van grote sterns die bij ons broeden. Bij slechtvalken werd de winterpopulatie hard getroffen. Mogelijk stierf tot ruim de helft van de valken doordat ze besmette vogels aten. Ook grote mantelmeeuwen, buizerds en knobbelzwanen werden zwaar getroffen, net als enkele eendensoorten.

Voor de bedreigde tapuit is stikstof een probleem. Duinen groeien versneld dicht met vegetatie, waardoor er minder kale bodem is, wat vanwege een koeler microklimaat ongunstiger is voor insecten. Ook de lage stand van het konijn werkt negatief, omdat tapuiten afhankelijk zijn van konijnenholen om in te broeden. Zeventien jaar onderzoek in de duinen bij Den Helder laat zien dat dankzij uitgekiend gebiedsbeheer en het beschermen van nesten het aantal broedparen en het broedsucces weer langzaam toeneemt.

Lees hier de gehele Vogelbalans.

Bron: Sovon