Bloedzuigers op amfibieën gezocht voor onderzoek Ravon

In de herfst van 2021 troffen vrijwilligers van Amphibian and Reptile Groups of the UK (ARG UK) iets opmerkelijks aan in het graafschap Devon in Zuidwest-Engeland. Ze vonden enkele gewone padden en bruine kikkers die grote hoeveelheden bloedzuigers op hun ogen, oksels en flanken hadden. Ravon gaat onderzoeken of dit fenomeen ook in Nederland plaatsvindt en om welke soorten het gaat.

De ARG UK-vrijwilligers vingen de amfibieën en de bloedzuigers op, waarna de bloedzuigers werden verwijderd. De padden en kikkers herstelden volledig. Wat de afloop zou kunnen zijn in het wild, zonder ingreep, is niet bekend.

Op basis van het uiterlijk werden de bloedzuigers geïdentificeerd als de schildpadbloedzuiger (Placobdella costata). Deze soort wordt met name aangetroffen rond het Middellandse Zeegebied, maar ook elders in Europa, Noord-Afrika en Zuidwest Azië komt de soort voor, vaak geassocieerd met zoetwaterschildpadden.

De bloedzuigers kunnen zich echter ook voeden met amfibieën. In Nederland wordt deze relatief zeldzame bloedzuiger incidenteel aangetroffen. De in Engeland verzamelde bloedzuigers zijn door het Institute of Zoology genetisch onderzocht. De eerste, voorzichtige resultaten wijzen erop dat niet één maar twee soorten bloedzuigers betrokken zijn bij dit fenomeen. Nu rijst de vraag, om welke soorten het in Nederland gaat. Zijn deze bloedzuigers wel inheems en op welke schaal worden ze aangetroffen?

RAVON verzamelt meldingen van amfibieën die geparasiteerd worden door bloedzuigers. Met name het ziektebeeld, zoals te zien is op de foto’s, heeft onze interesse. 

Heb je een amfibie met een bloedzuiger gevonden, maak dan foto’s, noteer de exacte locatie (liefst met coördinaten) en de datum. Verwijder de bloedzuiger voorzichtig en bewaar deze in een (zeer goed) afsluitbaar potje in vers slootwater. Zorg wel voor ventilatiegaatjes in het deksel. Neem vervolgens contact op met Tariq Stark van RAVON.
In samenwerking met het Institute of Zoology, ARG UK en Buglife UK gaan we de bloedzuigers onderzoeken. Let op: in Nederland komen ook zeldzame en beschermde medicinale bloedzuigers voor; deze mogen niet verzameld worden. Meer hierover in Schubben & Slijm 48 (pdf: 2.1 MB).

In Nederland komen verschillende exotische zoetwaterschildpadden voor. Denk hierbij aan (ondersoorten van) de lettersierschildpadden (Trachemys scripta), zaagrugschildpadden (Graptemys sp.) en sierschildpadden (Pseudemys sp.) en dergelijke. De eerder genoemde schildpadbloedzuiger komt dus voor in ons land, waarschijnlijk in wateren met deze schildpadden. RAVON is daarom ook op zoek naar deze bloedzuigers. 

Heb je een schildpad met bloedzuigers gezien of gevangen? Maak dan foto's, verzamel deze en neem contact op met Tariq Stark. Plekken om op te letten zijn de goed doorbloede huid op keel, oksels en staart. De bloedzuigers zitten soms ook op het schild.

Bron: NatureToday
Tekst: Tariq Stark, RAVON