De spreeuwen van Perdeck

Meer dan een halve eeuw geleden deed Albert Perdeck, toenmalig hoofd van het Vogeltrekstation een inmiddels wereldberoemd experiment. Hij ving tienduizend spreeuwen, ringde ze en verplaatste een deel naar Zwitserland om te ontdekken hoe dat de trek van de vogels zou beïnvloeden. Het Vogeltrekstation herhaalt dat experiment nu  met enkele tientalen spreeuwen met hypermoderne elektronica op hun rug ...

De moderne versie van het spreeuwenexperiment wordt gedaan met tachtig spreeuwen die een zogeheten 'Icarus-zendertje' op hun rug krijgen. Icarus staat voor de International Cooperation for Animal Research Using Space. Aan boord van het International Space Station ISS is een speciale antenne geïnstalleerd waarmee de minuscule zendertjes kunnen worden uitgelezen. Die zenders (4 gram inclusief het tuigje) zijn klein genoeg om probleemloos door een spreeuw van 90 gram te worden gedragen. Op die manier kunnen hun gangen letterlijk van minuut tot minuut worden vastgelegd.

Net als destijds in het experiment van Perdeck, wordt de helft van de spreeuwen na vangst verplaatst naar de omgeving van Basel. "Perdeck zag vervolgens aan de terugmeldingen van de geringde vogels dat de oudere dieren gewoon naar de plek vlogen waar ze het jaar daarvoor ook naartoe waren gevlogen", vertelt promovendus Morrison Pot. "Zij corrigeerden dus voor de verplaatsing. Maar de 'eerstejaars vogels' bleven gewoon de trekrichting originele trekrichting aanhouden. Die kwamen dus een heel stuk zuidwestelijker uit dan de jonge vogels die níet werden verplaatst.  De verplaatste spreeuwen volgden feitelijk de route die Zwitserse spreeuwen ook aanhouden. Ze kwamen dus niet ineens in een soort 'spreeuwenniemandsland terecht door dit experiment", zo stelt Pot ter geruststelling.

Omdat Perdeck afhankelijk was van schaarse terugmeldingen van zijn geringde vogels, was de opbrengst van zijn experiment beperkt. "Door het werk nu met een kleinere groep gezenderde vogels te herhalen, kunnen we veel meer informatie over de trekroute krijgen", zegt Pot. "Uiteindelijk hopen we veel meer te leren over hoe vogels precies navigeren tijdens de trek. Die kennis kan ook helpen om trekvogels beter te beschermen."