Diepzeemijnbouw: ja of nee?

Verschillende bedrijven staan te popelen om zeldzame mineralen te winnen van de bodem van de diepzee. De komende week beslist de International Seabed Authority van de VN, tijdens een vergadering in Kingston, Jamaica, of deze bedrijven aan de slag mogen, of dat de - grotendeels nog onbekende - biodiversiteit beschermd moet worden.

De mineralen waar het om gaat zitten onder andere in zogeheten mangaanknollen. Dat zijn ‘stenen’ die in de loop van miljoenen jaren zijn gegroeid en die op kilometers diepte op de bodem van de oceaan liggen. Behalve heel veel mangaan zit er ook een beetje nikkel en kobalt in, mineralen die een grote rol kunnen spelen in de energietransitie. Bij de productie van moderne accu’s en andere elektronica zijn deze mineralen essentieel.

Uit de eerste bescheiden experimenten met de winning van mangaanknollen blijkt dat er enorme stofwolken ontstaan, wanneer de stenen van de bodem worden geschraapt. Die stofwolken bedekken vervolgens het schaarse leven dat er op die diepten leeft. Omdat er beneden een diepte van 200 m sowieso al heel weinig voedsel in het water zit, is zo’n stofwolk mogelijk dodelijk voor het diepzeeleven.

Dat diepzeeleven is overigens nog grotendeels onbekend. Bij een recente inventarisatie in de Clarion Cliperton Zone, tussen Hawaii en Mexico werden in een handomdraai meer dan vijfduizend nieuwe levensvormen ontdekt. Vandaar dat veel biologen en ook ngo’s als Greenpeace en het Wereld Natuur Fonds erop aandringen dat dit leven niet in gevaar mag worden gebracht door mijnbouw. Tegelijk benadrukken bedrijven als de Canadese Metals Company dat de behoefte aan de zeldzame metalen alleen maar groeit door de energietransitie.

Henko de Stigter, marien geoloog bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, het NIOZ op Texel ziet het dilemma ook. “Het is inderdaad misschien appels en peren, maar je zult heel goed moeten kijken wat het belang is van deze mineralen voor onze maatschappij tegenover de risico’s voor het onbekende onderwater leven. Ik geloof dan ook dat er eerst heel goed naar alternatieven moet worden gekeken. Het is natuurlijk veel beter om metalen te recyclen of überhaupt minder spullen te produceren en te consumeren, voor je het diepzeemilieu gaat aantasten.”

De Stigter is blij dat hij niet op de stoel van de Seabed Authority zit, om deze lastige vraag te beantwoorden. Maar als we het hem dan toch vragen, dan zou De Stigter voorlopig het zekere voor het onzekere nemen en eerst meer willen weten over het leven en het milieu in de diepzee, voor er daadwerkelijk aan diepzeemijnbouw kan worden gedaan.