Eet dichtbij chemische fabriek niet uit de moestuin

De grond rond een Belgische chemische fabriek vlak bij de Nederlandse grens is zo vervuild dat omwonenden beter niet meer uit eigen tuin kunnen eten, vindt de Vlaamse regering. Naburige Nederlandse grensgemeenten als Woensdrecht krijgen nog geen waarschuwing, maar Vlaanderen sluit niet dat de cirkel later wel wijder wordt getrokken.

In 2018 kregen tuinders in de buurt van de fabriek Chemours in Dordrecht al in het advies om niet dagelijks uit de moestuin te eten. Sinds begin juni 2021 adviseert het RIVM om geen gewassen te eten die zich bevinden binnen duizend meter van de Dordtse fabriek. Dit komt omdat de Europese normen voor de door Chemours en Dupont uitgestote stoffen GenX en PFOA strenger zijn geworden.

Vorige week werd ook bekend dat groenten eten uit de volkstuinen bij de Sluisdijk in Helmond is niet geheel risicoloos. Advies van de gemeente is om dit niet meer te doen na nieuw onderzoek naar het effect van schadelijke PFAS-stoffen in de grond. Volkstuinencomplex Sluisdijk ligt zo’n 450 meter van poederbewerker Custom Powders. Het bedrijf gebruikte tot 2017 GenX en PFOA, vooral in opdracht van chemieconcern Chemours in Dordrecht.

Over de 3M-fabriek in het Vlaamse Zwijndrecht zijn al jaren grote zorgen. Tot 2002 werden er PFOS gemaakt, gevaarlijke chemicaliën die lijken op die van Chemours waarmee delen van Dordrecht vervuild raakten. De PFOS blijken in flinke hoeveelheden in het water en de grond in en om Zwijndrecht terechtgekomen.

Wie minder dan anderhalve kilometer van de fabriek woont, kan eieren van eigen kippen beter laten staan. Ook moeten bewoners geen grondwater binnenkrijgen. Kinderen en zwangere vrouwen in die omtrek moeten ook geen zelf verbouwde groenten eten, adviseert de Vlaamse regering.

De maatregelen zijn uit voorzorg. Vlaanderen wacht nader onderzoek naar de vervuiling af. Eerder raadden deskundigen aan 15 kilometer rond de fabriek niet meer uit eigen tuin te eten. Daarbinnen vallen ook delen van Zeeuws-Vlaanderen en Noord-Brabant en heel Antwerpen.

Poly- en perfluoralkylstoffen, oftewel PFAS is een verzamelnaam van een groep chemische stoffen die door de mens worden gemaakt. Voorbeelden zijn GenX, PFOA. Ze zitten onder meer in regenkleding, voedselverpakkingen, smeermiddel, blusschuim, anti-aanbaklagen van pannen, pizzadozen, bakpapier en cosmetica.

PFAS breken niet of nauwelijks in het milieu en hopen dus op. Een aantal PFAS waar zorgen over bestaan mogen nog maar beperkt gebruikt worden, omdat ze schadelijke effecten kunnen veroorzaken bij mensen, dieren en planten.

Bron: ANP, RIVM, ED en AD