Er gaat niets boven de bodem

Het Europees Parlement heeft deze week groen licht gegeven voor de veelbesproken natuurherstelwet van Frans Timmermans. Zijn voorstel, een afgezwakte versie van de wet, hield de gemoederen in Brussel flink bezig. Er was veel minder aandacht voor een ander voorstel van de Europese Commissie, om de kwaliteit van de bodem in Europa op te krikken.

Wat houdt dat voorstel in? We praten erover met Wim van der Putten, bodemecoloog bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Kirsten Haanraads van het Wereld Natuur Fonds vertelt hoe het nu verder gaat met de natuurherstelwet.

Het voorstel van de Europese Commissie komt geen dag te vroeg. Volgens een vernietigend rapport van de Europese Rekenkamer, dat maandag verscheen, verkeert twee derde van de bodems in Europa in slechte staat. Tegelijkertijd concludeert de Rekenkamer dat de EU en de lidstaten te weinig doen om het te verbeteren. En dat heeft flinke consequenties voor het milieu en de biodiversiteit. Ook Nederland krijgt een tik op de vingers. Het rapport stelt dat ons land geen beleid voert om de bodemkwaliteit te verbeteren, terwijl dat hard nodig is. Verder is de Rekenkamer verbaast dat de Nederlandse boeren nog steeds meer mest mogen uitrijden dan de boeren in andere landen (deze uitzondering stopt in 2026).

Het nieuwe bodemvoorstel valt net als de Natuurherstelwet onder de Europese Green Deal plannen. Bodemdeskundigen en milieuorganisaties zijn behoorlijk kritisch. In deze ‘richtlijn bodemmonitoring’ staan namelijk geen harde doelen. De Europese landen worden wel verplicht om de kwaliteit van de bodem in kaart te brengen. De komende maanden starten de lidstaten en het Europees Parlement met de onderhandelingen over de nieuwe bodemwet. Deze wet is onderdeel van de bredere Europese Bodemstrategie uit 2021, die ernaar streeft dat tegen 2030 maar liefst 75% van de bodem in Europa gezond is. Ook moet in 2050 de bodemverontreiniging tot nul teruggebracht zijn.

Woensdag stemde het Europees Parlement in met de Natuurherstelwet, met 324 stemmen voor en 312 stemmen tegen. De Europese Commissie wil dat de lidstaten in 2030 met 30 procent van de natuurgebieden, die in slechte staat verkeren, bezig zijn met het herstellen van die natuur. In 2050 moet dat gebeuren in 90 procent van de gebieden.

Verder staan er in de wet voorstellen om steden te vergroenen en de soortenrijkdom in het agrarisch gebied te verhogen. Ook moet elke lidstaat zijn eigen natuurherstelplan opstellen. Op het wetsvoorstel zijn tientallen amendementen (wetswijzigingen) ingediend. Pas als deze zijn behandeld is de wet definitief, vermoedelijk eind dit jaar.