Extreme droogte leidt tot extreme bosbranden

Nederland werd de afgelopen week geteisterd door zes bosbranden. De grootste bosbrand ooit in ons land woedde dagenlang in het Brabantse natuurgebied de Deurnse Peel. Een hoogveengebied dat juist te nat zou moeten zijn om vlam te vatten. Maar door aanhoudende droogte en een te laag waterpeil heeft het vuur vrij spel.

Wim van Opbergen van Werkgroep Behoud de Peel ziet de verdroging van het gebied al jaren met lede ogen aan. “Wij pleiten er al tientallen jaren voor dat er meer wordt gedaan aan de bestrijding van verdroging in de natuur. Het probleem wordt naast een veranderend klimaat voor een groot deel veroorzaakt doordat in de landbouwgronden het waterpeil bewust laag gehouden wordt. De politiek geeft bewust de landbouw het voordeel boven de natuur. Men praat over droogtebestrijding en noodzakelijk natuurherstel, maar er wordt nog steeds amper naar gehandeld! Met zo'n droog weer als nu valt de brand op zich misschien niet te vermijden, maar als de natuur natter is, zijn de gevolgen ervan minder erg. Want dan brandt het minder de grond in. Dat geldt voor de Peel het meest, maar ook voor gebieden als de Meinweg gaat dat op. Rond de Peel en de meeste Nederlandse natuurgebieden zijn er lage waterstanden vanwege de omringende landbouwgebieden. Terwijl de waterstand in de Peel hoog en vooral stabiel moet zijn ziet de landbouw liever veel lagere waterstanden. Daarom werden vooral vanaf de jaren '70 de waterstanden in de landbouwgronden steeds verder verlaagd door het graven van sloten en het leggen van drainagebuizen. Door die lagere waterstanden heeft de landbouw 's zomers weer snel last van droogte. Er moet dan water opgepompt worden om beregening, dus om de gewassen te besproeien, waardoor het grondwater nog verder zakt”.

Een hoogveen is heel arm aan voedingsstoffen. Er zit weliswaar veel voeding in de opgestapelde, slechts deels vergane plantenresten, maar omdat die onder zuur veenwater zitten, blijft het geconserveerd (denk aan augurken in zuur). Als er lucht bij komt, dan oxideert het veen en komen de voedingstoffen vrij. Als het veen verbrandt, zoals nu, dan is dat nog veel erger. Door de explosie van vrijkomende voedingsstoffen/mineralen, gaat het voedselarme karakter van het gebied verloren en gaan er planten groeien zoals grassen, varens, berkenbomen, bramen etc., die er niet thuis horen.. 
Het is verschrikkelijk lastig om die voedingsstoffen weer kwijt te raken. De enige manier die Wim van Opbergen kan bedenken is het gebied heel erg goed vernatten, zodat je 's winters water -met daarin de voedingsstoffen- kunt afvoeren. Dan nog duurt dat heel lang (tientallen jaren) en zal het niet voor heel het gebied zomaar lukken. 


Ook het Nationaal Park De Meinweg, bij Roermond heeft in brand gestaan. Ongeveer 200 ha heide ging in vlammen op. Maar tot zijn genoegen zag boswachter Robbert Ouwerkerk dat een vrouwtjes adder middenin de verbrande heide blijkbaar toch een veilige schuilplek had kunnen vinden. 'Toch zal ook hier het herstel lang duren', vertelt Ouwerkerk.

Eerder schreven we over een versneld uitgebracht fotoboek over de Peel, met prachtige foto's van Jan van de Kam. Zodat iedereen thuis van de natuur kon genieten bracht hij het boek zo snel mogelijk (digitaal) uit. Dat de foto's nu nog een extra herinnering zijn aan hoe het er voor de brand uitzag, had hij niet kunnen voorspellen. 

Het fotoboek is gratis hier te downloaden.