Fenolijn 26 oktober 2025

Een kolibrievlinder in de regen op de uitgebloeide verbena, een vrouw bosuil in de conifeer in de tuin, eekhoorntjesbrood met een doorsnee van 28 centimeter, een puttertje bij het raam, een goudhaan, een winterkoning en twee groenlingen op de pitten van de zonnebloem. Deze waarnemingen zijn zondag te horen op de Vroege Vogels fenolijn (het nummer is 035-6711338). 

Els Berman uit Edam: "In de muurbloem naast onze keuken zag ik enkele segrijnslakken kruipen. Maar daarnaast observeerde ik opeens een half bruin-wit beestje. Terwijl ik die goed bekeer werd een half bruin beestje een heel bruin beestje. Het was een pissebed die aan het vervellen was!"

Pissebedden ondergaan een bijzondere, onvolledige gedaanteverwisseling. Hun levenscyclus bestaat uit drie stadia: ei, nimf en adult. Wat dit fascinerend maakt, is dat de jonge dieren bij hun geboorte al sterk lijken op hun volwassen soortgenoten — alsof ze in miniatuurvorm ter wereld komen. Het verhaal begint bij het wijfje, dat haar eitjes zorgvuldig bewaart in een broedbuidel aan de onderzijde van haar lichaam. Daar blijven ze veilig opgeborgen, tot het moment van uitkomen. Zodra de jongen hun moeder verlaten, begint hun eigen transformatie: de eerste vervelling. Maar dat is nog maar het begin. Gedurende hun jeugd vervellen de nimfen tot wel tien keer. Eerst laat het achterste deel van hun pantser los, alsof ze een deel van hun harnas afwerpen. Enkele dagen later volgt het voorste deel, waarmee ze hun oude huid definitief van zich afschudden en een stap dichter bij volwassenheid zetten.

Cecile uit het Limburgse Mechelen: "Zaterdag rond half vijf waren we in de tuin aan het werken en de eerste kraanvogels kwamen weer over richting het zuiden. Geweldig!" Na eeuwen afwezigheid keerde de vogel in 2001 officieel terug als broedvogel in ons land. Het aantal broedparen in Nederland is klein, maar groeit langzaam. Ook in de rest van Europa is de populatie kraanvogels de afgelopen jaren sterk toegenomen. Toch zijn de meeste kraanvogels hier niet om te broeden. Het grootste deel dat we in Nederland zien, is namelijk bezig met een lange trektocht. Ze broeden in Scandinavië, maar overwinteren in Zuid-Europa en Noord-Afrika. Nederland is dan slechts een tussenstop. Elk jaar leggen tiendduizenden kraanvogels deze lange tocht af. Daarvan komen er 200 tot 1000 per jaar voorbij Nederland. De beste maanden om hier kraanvogels te zien zijn maart, oktober en november. 

Wil je zelf een eersteling of laatsteling doorgeven, of een hele bijzondere waarneming spreek dan de Vroege Vogels fenolijn in (het nummer is 035-6711338). Dat kan ook via whatsapp.

Kijk hier voor meer informatie over de fenolijn.