Fossielen voorspellen mogelijke terugkeer mensenhaai

Versteende haaientanden op het strand zijn niet alleen gaaf om te vinden, maar hebben ook een voorspellende waarde. Conservator van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam Bram Langeveld maakt aan de hand van honderden gevonden fossiele mensenhaaientanden aannemelijk dat deze toppredator ooit weer in de Noordzee zou kunnen terugkeren. Verslaggever Gert Elbertsen doet met Langeveld en fossielenzoeker Willy van Wingerden een poging de driehoekige, gekartelde tanden van dit machtige dier te vinden op de zandmotor bij Den Haag. 

De mensenhaai is met een lengte tot zeven meter de grootste roofvis ter wereld. Het imposante dier leeft op het moment niet in de Noordzee. De meest dichtbije populaties bevinden zich voor de kust van zuid Frankrijk. Dat de mensenhaai hier vroeger voorkwam bewijzen de fossiele tanden die met enige regelmaat gevonden worden voor de Nederlandse kust. Van Wingerden heeft er tot nu toe 134,5 gevonden, waarvan de meeste op de Zandmotor. 

Langeveld onderzocht de meeste van de tanden die ooit gevonden zijn, bijna 500 in totaal. Hem viel op dat er veel zijn gevonden, erop wijzend dat het dier vrij algemeen moet zijn geweest. Alhoewel het niet mogelijk was de tanden te dateren op ouderdom, doet de goede staat van de meeste tanden vermoeden dat ze geen miljoenen, maar eerder duizenden tot tienduizenden jaren oud moeten zijn. Twee periodes komen daarvoor in aanmerking; rond zo'n 120.000 en 8.000 jaar geleden. Rond deze tijd was de zee warm genoeg en bestond er een noordelijke verbinding met de Atlantische Oceaan, waardoor de haaien hier konden komen.

Het is -omdat de mensenhaai in iets warmere omstandigheden in de Noordzee zwom- heel aannemelijk volgens Langeveld dat deze toppredator door opwarming van het klimaat hier weer op zal duiken. Zij het niet dat deze haai bedreigd wordt en aantallen afneemt. Volgens Langeveld is de mogelijke terugkeer van deze formidabele predator geen reden tot paniek. Films als Jaws hebben onterecht het dier een slecht imago bezorgd; “Net als andere dieren doet hij gewoon z’n ding  en verdient hij ons respect”.