Getijdenatuur bijna verdwenen, maar niet langs de Nieuwe Maas

De natuur op de riviereilanden van de Nieuwe Maas wordt volledig bepaald door het getij. Tweemaal daags stijgt het water met meer dan een meter, waarna het weer zakt. Niet veel soorten kunnen daarmee omgaan, en bovendien is deze getijdenatuur in Nederland zeldzaam geworden. Dat maakt de eilanden De Zaag en het Stormpoldervloedbos, ondanks dat ze zo dicht tegen stad en industrie aan liggen, echt uniek.

Lang geleden stroomden onze rivieren uit in zee en had het water vrij spel. Maar voor de scheepvaart en landbouw was dat niet handig, dus trokken we rivieren recht, legden dijken aan en gingen we de waterstanden reguleren.

Langs de Krimpenerwaard in de Nieuwe Maas lagen enkele eilanden in de rivier. Sommige verdwenen geheel of gedeeltelijk. Eiland De Zaag, dat bestaat uit de Kleine en Grote Zaag, werd deels bedijkt voor landbouw en industrie.

De Kleine Zaag kwam al in 1975 in beheer bij het Zuid-Hollands Landschap. Een groot grasland en een griendbosje herinneren nog aan de tijd daarvoor. Maar door de dijken was de echte getijdenatuur daar grotendeels verdwenen.

Het Stormpoldervloedbos, een griendbos waar wilgen werden gekweekt voor de oogst, bleef grotendeels intact en kwam in 1993 in beheer. Nu lijkt het wel een oerwoud vol omgevallen bomen, waar het water af en toe over de paden stroomt. Hier leefden nog soorten die bij het getij horen.

De Grote Zaag kwam daar pas een decennium geleden bij. Dat gebied kreeg een geheel nieuwe inrichting, met nevengeulen en slenken waardoor het water van de Nieuwe Maas weer overal kan stromen.

Boswachter Gerard Dekker ziet nu hoe op De Zaag en in het Stormpoldervloedbos weer volop soorten voorkomen die thuishoren in de getijdenatuur. De bijzondere spindotterbloem en het zomerklokje bloeien er. Talloze trekvogels bezoeken het gebied om voedsel te zoeken op de slikkige oevers. En overal zie je sporen van de bever.

Kijk zondag 25 mei 2025 om 19.25 uur op NPO2 naar de uitzending over de Riviereilanden in de Nieuwe Maas