Gezamenlijk stikstofplan van landbouw en overheden stuit op gemengde reacties

Een brede coalitie van landbouworganisaties, provincies, gemeenten en waterschappen heeft een nieuw stikstofplan gepresenteerd dat Nederland van het "stikstofslot" moet halen. Het plan zou in een reductie van de stikstofuitstoot met 42 tot 46 procent in 2035 kunnen voorzien en bevat zowel vrijwillige als verplichte maatregelen. Hoewel het initiatief op steun kan rekenen van onder andere jonge boeren, wordt het tegelijkertijd bekritiseerd door natuur- en milieuorganisaties vanwege een gebrek aan urgentie en wettelijke verankering.

Het plan is opgesteld door onder meer LTO Nederland, het NAJK (de belangenorganisatie voor jonge boeren en tuinders), het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen (UvW). Volgens de initiatiefnemers is het voorstel bedoeld als “bouwsteen voor het startpakket van het kabinet” en moet het bijdragen aan zowel natuurherstel als de hervatting van vergunningverlening.

De opstellers benadrukken dat alle sectoren een substantiële bijdrage moeten leveren. Voor de landbouw betekent dit een emissiereductie met bijna de helft in 2035, met een tussendoel in 2030. Voor de meest kwetsbare Natura 2000-gebieden zijn verplichte maatregelen voorzien; voor andere gebieden geldt tot 2030 een vrijwillige aanpak, die mogelijk alsnog verplicht kan worden bij onvoldoende resultaat.

Demissionair minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) noemt het positief dat de sector en medeoverheden met een eigen plan zijn gekomen. Ze ziet “veel overeenkomsten” met het eerder gepresenteerde kabinetsbeleid, zoals het sturen op uitstoot in plaats van neerslag, sectorale doelen, innovaties en vrijwillige regelingen. Volgens Wiersma laat ook dit plan ruimte voor dwang, indien noodzakelijk: “Er is een stok achter de deur nodig.”

De belangenorganisatie van jonge boeren en tuinders (NAJK) is een van de drijvende krachten achter het plan. Voorzitter Roy Meijer spreekt van “perspectief” voor een generatie die jarenlang in onzekerheid verkeerde: “Onze leden willen geen stilstand meer, maar duidelijkheid en een eerlijke kans op een toekomst.” Door samen met drie van de vier overheidslagen en LTO op te trekken, ziet NAJK meer kans op daadwerkelijke uitvoering.

Ondanks de brede samenwerking wordt het plan met scepsis ontvangen door een aantal maatschappelijke organisaties. VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuur & Milieu en Natuurmonumenten vinden het voorstel “een stap in de goede richting”, maar waarschuwen dat het niet voldoende is om Nederland van het stikstofslot te halen. Volgens hen blijven cruciale vragen onbeantwoord, zoals de wettelijke verankering van stikstofnormen op bedrijfsniveau en maatregelen voor de meer dan honderd stikstofgevoelige natuurgebieden.

Greenpeace is nog scherper in haar oordeel en noemt het plan ronduit “onvoldoende”. Volgens directeur Andy Palmen wordt de uitvoering van het stikstofbeleid “op de lange baan geschoven” en ondermijnt het plan zelfs de recente rechterlijke uitspraken. De organisatie beschuldigt IPO en VNG ervan zich “voor het karretje van LTO te laten spannen”, waarmee ook lagere overheden hun geloofwaardigheid zouden verspelen.

Bron: ANP