Glyfosaat uit de schappen

Het is een van de meest omstreden landbouwgiffen ter wereld. Onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat wordt ook in Nederland nog steeds in grote hoeveelheden over de akkers en in tuinen gesproeid. Maar er lijkt een kentering gaande. Duitsland wil dat het per 2024 niet meer wordt gebruikt. En alle Nederlandse tuincentra stoppen halverwege dit jaar al met de verkoop van het middel. In Vroege Vogels een gesprek met agro-ecoloog Wijnand Sukkel van de Universiteit Wageningen en betrokken bij ‘de boerderij van de toekomst’.

Glyfosaat is de werkzame stof in diverse onkruidbestrijdingsmiddelen. Het wordt onder meer verkocht onder de naam Roundup van producent Monsanto. De stof is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (de WHO) ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’. Verder zou de onkruidbestrijder het bodemleven flink kunnen aantasten. Bas Bloem, hoogleraar neurologie aan het Radboud universitair medisch centrum, zei onlangs in een gesprek met de Tweede Kamer, dat er vermoedelijk een verband bestaat tussen het middel glyfosaat en Parkinson. Maar zo eenduidig is het niet. Wetenschappelijk is er veel discussie over de schadelijkheid voor de gezondheid en het milieu. En volgens het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden is een gewasbeschermingsmiddel met glyfosaat veilig voor mens, dier en milieu.

Hoe dan ook, de onkruidverdelger is enorm omstreden. Zo omstreden, dat alle 450 Nederlandse tuincentra halverwege dit jaar stoppen met de verkoop van middelen met het bestanddeel glyfosaat. De tuinbranche heeft dit afgesproken met milieuorganisatie Natuur & Milieu. De branche wil consumenten aanmoedigen tot verduurzaming. En daar hoort het terugdringen van bestrijdingsmiddelen bij.

De Europese Commissie staat het gebruik van glyfosaat toe tot eind 2022. Of het onkruidmiddel daarna nog mag worden gebruikt, is afhankelijk van een nieuwe risicobeoordeling. Een van de landen, die hiervoor verantwoordelijk is, is Nederland. Opvallend is dat Duitsland, niet het kleinste agrarische land in Europa, onlangs besloot om helemaal te stoppen met glyfosaat. Vanaf 2024 mogen boeren het niet meer gebruiken. 

Vlakbij Lelystad, tussen de grote akkers met maïs, uien en aardappels ligt de Boerderij van de Toekomst van de Universiteit Wageningen. Deze proeftuin combineert kennis en maatregelen uit zowel de biologische en de gangbare landbouw. Met als doel een zo duurzaam mogelijk bedrijfssysteem te creëren. De grote vraag is natuurlijk of glyfosaat ook onderdeel is van ‘de Nederlandse boerderij van de toekomst’.