Grootste stinkerds van Nederland: broedende hop

Hallo hallo wie stinkt daar zo? In een nieuwe zomerserie bespreken we de grootste stinkerds uit de Nederlandse natuur. Wat is het nut van stank, en waar komen die vieze luchten vandaan?

Voor het eerst sinds tijden heeft er weer een hop gebroed in Nederland! In 2012 was er een eenmalig broedgeval in Limburg, maar daarvóór moeten we teruggaan tot halverwege de vorige eeuw. 
De vogels hebben dit jaar een grote boom in de Amsterdamse Waterleidingduinen gevonden waar ze in een oude holte hun nest hebben gemaakt. Nadat vijf jongen succesvol waren uitgevlogen, is ecoloog Vincent van der Spek van Waternet met een endoscoop (een camera op een flexibel steeltje) in het nest gaan kijken. “Dan weet je meteen waar de bijnaam drekhaan vandaan komt”, lacht Van der Spek. “Wat een bende maken zij van hun nest! Prooiresten, poep, alles laten ze liggen. En het rook dus ook bepaald niet naar gevulde koeken zal ik maar zeggen.”

De stank van hoppen kan overigens ook nog een andere oorsprong hebben, weet Van der Spek. “De vogels hebben een speciale klier waar een stinkend goedje uitkomt. Daar smeren ze zich tijdens het broeden mee in om minder aantrekkelijk te worden voor rovers. Ik heb ooit een omschrijving gezien van die geur als ‘een combinatie van poep en de dood’. Maar ik kan dat niet bevestigen. Het verlaten nest had gewoon de penetrante geur van ammoniak!”

Volgens Van der Spek hebben de hoppen geprofiteerd van de vele meikevers die hij zelf dit jaar ook zag in de duinen: voedsel zat. “De hop is een geweldige nieuwkomer waar zelfs de meest geharnaste vogelaar blij van wordt. Al heeft dit soort nieuws natuurlijk altijd wel een donker randje. Waarschijnlijk begint hij zich in onze streken thuis te voelen vanwege … het veranderende klimaat.”

In Nederland zijn talloze stinkende planten te vinden. Bij sommige is het erg duidelijk dat hij stinkt, zoals de stinkende gouwe. Maar ook het robertskruid staat bekend om de muffe geur. Het verhaal gaat dat de ontdekker van deze plant een assistent had die Robert heette, en die stonk. Vandaar de naam robertskruid.
Vaak ruik je deze niet van ver, maar moet je vooral het blad kneuzen om de geur vrij te maken. De bloem van de plant ruikt vaak lekker om bestuivers te lokken, maar bladeren wil de plant juist houden. Daarom zitten hier de afweermechanismen zoals een vieze geur en smaak. De meest stinkende plant van Nederland is volgens Baudewijn de 'welriekende ganzevoet', die ondanks zijn elegante naam vanaf augustus begint te ruiken naar een dieselmotor.