Hagedissen op Amerikaanse legerinstallatie zijn stresseters

Uit onderzoek blijkt dat Colorado geruite hagedissen op een Amerikaanse legerinstallatie investeren in het op peil houden van hun energieniveau ter compensatie van geluidsstress.

Wetenschappers bestudeerden de reactie van een ongewone aseksuele hagedis, de Colorado checkered whiptail, op lawaai van vliegtuigen op de militaire installatie Fort Carson. Zij vergeleken het gedrag van de hagedis tussen data met en zonder overvliegende militaire vliegtuigen. Op vliegdagen vertoonden de hagedissen een fysiologische stressreactie en besteedden ze meer tijd aan eten en minder tijd aan bewegen. Deze resultaten suggereren dat de hagedissen omgaan met geluidsoverlast door meer te eten om het energieniveau op peil te houden.

"Hier tonen we aan dat geluidsoverlast meetbare fysiologische gevolgen heeft voor Colorado checkered whiptails. We tonen ook aan dat ze enigszins veerkrachtig zijn en dit tot op zekere hoogte kunnen compenseren door hun voedings- en bewegingsgedrag te veranderen," aldus eerste auteur Megen Kepas, doctoraalstudent aan de Utah State University.

De hagedissensoort is inheems in struikgewas en gemengd grasland langs droge beekbeddingen in het zuidoosten van Colorado, en bestaat uitsluitend uit triploïde vrouwtjes die zich ongeslachtelijk voortplanten. Ze zijn ongeveer 30 cm lang, inclusief de lange, dunne staart waaraan ze hun gemeenschappelijke naam te danken hebben.

De onderzoekers coördineerden met piloten van het Amerikaanse leger om tussen 23 en 25 juni 2021 op vooraf gekozen momenten van de dag over Fort Carson te vliegen, maar om niet eerder in dezelfde week over dit gebied te vliegen. Op de vliegdata varieerden de geluidsmetingen op grondniveau van 33,9 tot 112,2 dB - tot het geluidsniveau van een orkest of een motorzaag. Op niet-vliegdagen varieerden de metingen van 30,1 tot 55,8 dB - tot het geluidsniveau van een zoemende koelkast.

Elke ochtend en vroege middag vingen de onderzoekers zoveel mogelijk ongemerkte individuen, nadat ze hun gedrag gedurende drie minuten hadden geobserveerd. Elk vrouwtje werd slechts één keer gevangen. De onderzoekers wogen en maten de hagedissen, namen bloed af voor hormoonmetingen en maakten echo's met een draagbaar apparaat om te bepalen welke vrouwtjes zwanger waren, en zo ja, het aantal en de grootte van hun zich ontwikkelende eieren.

Terug in het laboratorium maten de onderzoekers de concentratie in bewaarde bloedmonsters van het stresshormoon cortisol, dat gewoonlijk wordt vrijgegeven door de bijnieren - onder controle van de hypofyse - binnen drie tot tien minuten na het begin van de verstoring. Verder maten zij de concentratie glucose, ketonen en reactieve zuurstofmetabolieten (ROM's), zoals alkoxy en hydroperoxy vrije radicalen, die door de mitochondriën onder zuurstofstress worden vrijgemaakt.

Zoals verwacht namen de bloedconcentraties van cortisol onmiddellijk na het vliegen sterk toe. De glucose-, ROM- en ketonconcentraties werden echter niet beïnvloed door het vliegen.

"Zweepstaarten in Fort Carson vertonen een stressreactie op overvliegende vliegtuigen, nadat we rekening hadden gehouden met individuele verschillen in lichaamsgrootte en reproductieve investeringen, in het bijzonder het aantal zich ontwikkelende eieren," zei Layne Sermersheim, een masterstudent aan de Utah State University en mede-eerste auteur van de studie.

De hagedissen reageerden op het lawaai van het overvliegen door hun cortisol- en ketonengehalte in het bloed te verhogen, wat wijst op een stressreactie die snel meer energiebronnen mobiliseert. Bij vrouwtjes met meer eieren in ontwikkeling was de stijging van het cortisol hoger, wat erop wijst dat reproductieve vrouwtjes gevoeliger zijn voor geluidshinder.

De duidelijkste effecten hadden betrekking op het gedrag van de zweepstaarten: ze besteedden minder tijd aan bewegen, maar meer tijd aan eten wanneer ze werden blootgesteld aan lawaai van viaducten. "Compenserend eten zou individuen in staat stellen hun energieniveau op peil te houden tijdens een stressvolle gebeurtenis. Dit is belangrijk omdat metabolisme, fysieke activiteit, investeringen in voortplanting en hormonale reacties energie vergen," aldus Sermersheim.

Bron: Frontiers