Help de wilde bij! | Podcast

Iedereen kent ze wel: honingbijen. Het zijn de meest voorkomende bijen, ze leven in een volk en maken honing. Maar, wat minder mensen weten is dat er in totaal 360 verschillende soorten bijen zijn! 

Naast de honingbij, zijn er allerlei soorten wilde bijen. Honing maken ze niet, ze hebben geen volk en ze zien er allemaal anders uit: van pluizige hommel, tot kleine zwarte maskerbijtjes. Ook in de manier waarop ze leven verschillen ze ontzettend veel: de een maakt nesten in de bodem, de ander in bijvoorbeeld holle rietstengels. 

Tijd dus om een podcast te maken over wilde bijen! In de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren is Linde Slikboer te gast: entomoloog en bijenonderzoeker bij EIS Kenniscentrum insecten. Ze vertelt ons alles over de verschillende leefwijzen van wilde bijen, de problemen die er zijn en wat we kunnen doen voor de wilde bij. Ook Niels Godijn is aanwezig, projectleider bij Kenniscentrum Akkervogels – Grauwe Kiekendief. Hij houdt zich veel bezig met dijken, een enorm belangrijke plek voor bijen. De aflevering is te beluisteren in je favoriete podcastapp.

De podcast is opgenomen bij Zeeuws Zilt, op een prachtig plekje middenin de natuur. De dijken worden er al jaren niet gemaaid en er is veel aandacht voor het goed inrichten van het landschap voor de bij. 

Het gaat slecht met wilde bijen, net zoals het met veel insecten slecht gaat. Dingen die meespelen zijn de intensivering van de landbouw, het gebruik van bestrijdingsmiddelen, klimaatverandering en ziektes die heersen onder bijen. 

Er zijn een aantal dingen die we kunnen doen om de wilde bij een handje te helpen. Linde Slikboer: “We moeten vooral minder doen. Minder maaien, minder de tuin opruimen en meer laten liggen zoals bijvoorbeeld dood hout.” Ook benoemt ze dat we geen bloemenmengsels moeten strooien: “We kunnen beter inheemse planten omhoog laten komen en ze laten staan.” 

Er is ook veel kritiek op imkers met bijenkorven vol honingbijen. Linde Slikboer vertelt hoe dat komt: “Honingbijen gebruiken dezelfde bronnen als wilde bijen. Het is niet de volledige oorzaak dat het slecht gaat met wilde bijen, maar het kan wel invloed hebben. Ze verdringen elkaar.” Wanneer een wilde bij, die soms erg kieskeurig is, nectar aan het slurpen is van een bepaald plantje, kan het zomaar zo zijn dat een hele zwerm honingbijen langskomt. Honingbijen zijn minder kieskeurig en snoepen de volledige nectarvoorraad op. De wilde bij maakt geen kans.

Linde benadrukt dat de manier waarop honingbijen gehouden worden, zorgt voor oneerlijke concurrentie. Een oplossing kan volgens haar zijn dat er minder bijenkasten in natuurgebieden worden gezet.

Volgens Niels Godijn kunnen we de wilde bij ook een handje helpen door dijken niet te verwaarlozen. Hij noemt dijken ‘de Ark van Noach’ voor insecten. “De laatste soorten, die op andere plekken niet meer voorkomen, komen daar nog wel voor”, vertelt hij. Voor bijen zijn dijken bijvoorbeeld belangrijk voor ondergronds nestelen.

De dijken extensief benutten kan helpen. Dus niet volledig kaal maaien met maaimachines, maar er een paar dieren op laten grazen. Een paar koeien, schapen of geiten bijvoorbeeld. Ze spitten gelijk de bodem om waardoor planten beter kunnen ontkiemen en ze bemesten de grond met hun stront.  

We praten verder over bijen in de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren. Elke vrijdag is de nieuwe aflevering te beluisteren in je favoriete podcastapp.