Ei van binnen bekeken: doodgewoon, maar heel bijzonder

Als iets simpel is noemen we het 'een eitje' Toch is een alledaags ei lang niet zo eenvoudig. Arnold van den Burg van stichting BioSFeer legt aan de hand van kippeneieren uit hoe ingenieus een ei in elkaar steekt, waarom sommige eieren puntiger zijn dan andere en hoe stikstof eieren beïnvloed. 

Weet je bijvoorbeeld waar die verdikte strengen in het eiwit voor zijn? Deze worden hagelsnoeren genoemd en zorgen ervoor dat de dooier centraal in het ei ligt. Daarnaast regelen ze dat de dooier met de vrucht naar boven wijst, waardoor de foetus optimaal de warmte van de broedende vogel ontvangt.

Het eiwit heeft meerdere functies, met als belangrijkste dat het een buffer is tegen potentiële indringers. De schaal is namelijk poreus en laat naast zuurstof makkelijk ziekmakers binnen. 

Vogels die op kliffen broeden hebben vaak puntige eieren. Zulke eieren rollen minder ver en zouden dus minder snel van de klif kukelen. Maar voor een grondbroeder als de grutto, die ook puntige eieren heeft, zou dit niet uit moeten maken. Hier heeft de punt een andere reden: kuikens van grutto’s hebben in verhouding grote poten en snavels, zonder een punt zouden de kuikens simpelweg niet in het ei passen. 

Arnold heeft onderzoek gedaan naar het effect van stikstof op de eieren van de sperwer. Bomen op droge zandgronden hebben door een overvloed aan stikstof vaak een tekort aan aminozuren: de bouwstenen van eiwitten. Dit tekort wordt in de voedselketen via rupsen en mezen doorgegeven aan sperwers. Arnold zag dat eieren met een tekort aan aminozuren minder goed de essentiële vitamine B2 op kunnen nemen, en dat daardoor kuikens al in het ei sterven.