Het landschap van de toekomst

De natuur in Nederland heeft veel last van een overvloed aan voedingsstoffen, de stikstofproblematiek. Afgelopen jaren is daar een probleem bijgekomen. De droge zomers hebben voor grote watertekorten gezorgd in veel gebieden. En ons land, dat van oudsher water zo snel mogelijk kwijt wil raken, is met zijn uitgegraven, kaarsrechte kanalen niet berekend op deze omstandigheden.

“Een druppel die in Duitsland valt, deed er vroeger gemiddeld 16 dagen over om de IJssel te bereiken, nu is dat 9 uur. Zo snel zijn we ons water kwijt”, vertelt directeur Eric Brinkmann.

Water langer vasthouden én het zuiveren van overtollige voedingsstoffen is het doel in Landgoed Lankheet. Zij creëerden het landschap van de toekomst.

Het waterpark in dit landgoed speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van nieuwe natuur in het omliggende gebied. Hier wordt namelijk water uit de Buurserbeek gezuiverd door speciale helofytenfilters. Dit zijn grote velden met riet waar het water doorheen loopt. Het riet onttrekt het grootste deel aan stikstof en fosfaat uit het water, waardoor het water verarmd. Het helofytenfilter wordt ook iets anders beheerd dan gebruikelijk voor dit soort filters, want het wordt om het seizoen gemaaid en afgevoerd. Op deze manier vangen ze zo veel mogelijk voedingsstoffen weg. Het resultaat is arm water, en dit water kan gebruikt worden om nieuwe natuur te creëren. En het gemaaide riet wordt natuurlijk niet weggegooid, dat wordt verwerkt tot compost.

Het gezuiverde water wordt vervolgens gebruikt om vloeiweiden te voeden. Het idee is om deze voormalige akkergraslanden om te vormen tot natuurgraslanden zonder de huidige vegetatie weg te halen door. Het zuivere water verarmt de bodem en brengt tegelijkertijd zuurstof in de bodem, waardoor de ontwikkeling van nieuwe natuur in een stroomversnelling komt. Waar normaal dit soort werkzaamheden zo’n 15 jaar duren, kan dat met deze methode in zo’n 7-8 jaar. Veel wordt met technieken gedaan die van oudsher ook gebruikt werden om de grond nat te houden. Een voorbeeld hiervan is het vloeimes of kroef, een halfronde ijzeren plaat aan een steel. Hiermee heeft het project de status Immaterieel Erfgoed gekregen.

Ook wordt het water gebruikt voor de vernatting van aanliggende bossen. In korte tijd zijn hier elzenbroekbossen ontstaan, een type bos dat door de sterke kanalisering in Nederland veelal is verdwenen. Afwisselend staan er ook ‘klimaatbossen’, waar een combinatie van inheemse boomsoorten en exoten staan. Deze exoten zijn veelal soorten uit Oost-Europa die beter bestand zijn tegen droogte. Dit soort bossen zouden wel eens de toekomst kunnen zijn voor veel bossen in Nederland, en zeker in Twente, waar de droogte het heftigst is.