Hoe beschermen én genieten we van natuurgebieden? | Podcast

In coronatijd hebben we massaal de heilzame effecten van de natuur ontdekt. Dat is mooi voor ons, maar natuurgebieden worden overspoeld door bezoekers. Daar lijden planten en dieren onder. Hoe beschermen we de natuur én blijven we ervan genieten?

Dat natuur goed is voor de fysieke en mentale gezondheid, is in talloze onderzoeken bewezen. Maar wát geeft de natuur haar helende werking? Psychologe Daphne Meuwese doet hier onderzoek naar. “In de natuur krijg je heel weinig prikkels, die als we bijvoorbeeld televisiekijken wel krijgen”. Volgens Meuwese komt dat door de herhalende patronen in de natuur. Die houden de geest bezig, maar vragen niet te veel.

Door de natuur in te gaan, al is het maar naar een parkje in de buurt, kom je even uit je hoofd. Dat is een van de redenen dat het nuttig is om natuur en therapie te combineren, vindt Meuwese. “Door natuur te verwerken in een therapiesessie maak je die interactiever en ook toegankelijker voor mensen. Ik hoor van cliënten dat ze het heel fijn vinden dat niet alle therapie zich in hun hoofd afspeelt, maar erbuiten. Zo hebben ze zelf ook meer de regie”.

Het is dus goed voor onze gezondheid om meer de natuur in te gaan. Maar helaas gaan de toenemende bezoekersaantallen gepaard met verstoring van flora en fauna. Bordjes met verboden gebied en blijf op de paden worden niet gelezen door bezoekers. En zo staan wandelaars plotseling oog in oog met een groep reeën, die opschrikken en wegrennen. Dat wegrennen is een probleem, vertelt Luc Hoogenstein, boswachter bij Natuurmonumenten. Hij werkt in het natuurgebied bij het Naardermeer. “Als reeën opschrikken, kom het weleens voor dat ze onder een auto lopen. Dit is ook bij vogels een probleem: als een vogel steeds opvliegt omdat recreanten te dichtbij komen, verspilt hij veel energie. Energie die de vogel hard nodig heeft”.

Hoogenstein vertelt dat mensen vaak niet door hebben hoe erg ze de natuur verstoren en welke gevolgen dat heeft. Door bezoekers vriendelijk te wijzen op overtredingen en uit te leggen waarom de natuur beschermd moet worden, kom je al heen ver, vertelt hij. Psychologe Daphne Meuwese is het daar mee eens. “Als mensen weten waarom het belangrijk is, zijn ze veel meer bereid om naar de regels te luisteren”.  

Maar naast verstoring van de natuur is er simpelweg niet genoeg natuur voor alle bezoekers. “Daardoor lopen bezoekers hier op de zaterdag soms in een optocht”, zegt Hoogenstein. Volgens hem is het nodig om nieuwe natuur te scheppen. Dat kan in bestaande natuurgebieden, of erbuiten. “We hebben zoveel landbouwgrond die natuurinclusiever kan worden gemaakt. Zo maken we die weilanden mooier en bieden we mensen ook meer de mogelijkheid om van het boerenlandschap te genieten.”

Boswachter Luc Hoogenstein en psychologe Daphne Meuwese praten verder in de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren over wat de natuur voor hun gezondheid betekent.