Hoe maken we ons landschap klimaatrobuust?

Onze landbouw- en natuurgebieden hebben steeds meer last van de gevolgen van extreem weer. Zo had Nederland de laatste jaren te maken met enorme droogte. Klimaatverandering maakt dit probleem in de toekomst naar verwachting alleen maar groter. Aquatisch ecoloog Ellen Weerman doet onderzoek naar de vraag hoe je het landschap klimaatrobuust maakt. En hoe alternatieve vormen van landbouw hierbij kunnen helpen.

Weerman is sinds 1 januari lector klimaatrobuuste landschappen bij het Nederlands Instituut voor Ecologie en de HAS Hogeschool. De aanleiding voor het lectoraat is de Nationale omgevingsvisie, waarin staat dat Nederland in 2050 klimaatrobuust moet zijn ingericht. Op zich is dit onderwerp niet nieuw. Twee jaar geleden trok voormalig minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat nog 100 miljoen extra uit voor de bestrijding van droogte. Het geld is bestemd voor projecten, die als doel hebben water beter vast te houden en verzilting tegen te gaan. In een interview met Nieuwsuur zei ze ‘We zijn kampioen water afvoeren maar moeten naar kampioen water vasthouden’.

Er zijn verschillende manieren om landbouw- en natuurgebieden beter weerbaar te maken tegen klimaatverandering. Zo laten waterschappen rechtgetrokken beken weer meanderen, waardoor het water langer in een gebied blijft. Je kunt ook denken aan nieuwe vormen van landbouw, die baat hebben bij een hoge grondwaterstand. Zoals de teelt van lisdodde. Weerman gaat de komende jaren allerlei experimenten opzetten voor dergelijke nieuwe vormen van landbouw. Met als doel om landbouw en natuur met elkaar te verbinden en zowel de biodiversiteit als de waterkwaliteit te verbeteren.

Die waterkwaliteit in Nederland voldoet op veel plekken nog lang niet aan de Europese normen. En dat wordt problematisch, zo blijkt uit een brief, die de kersverse minister van landbouw, Henk Staghouwer, deze week naar de Tweede Kamer stuurde. Vanwege die slechte waterkwaliteit dreigt Europa nu een streep te zetten door de uitzonderingspositie van Nederland om meer mest te mogen uitrijden.

In de Achterhoek proberen boeren samen met waterschap Rijn en IJssel de grondwaterreserves in de winter extra aan te vullen. Dit doen ze om een eventuele droogte in de zomer op te kunnen vangen. "Hier profiteren boeren én natuur van!", aldus Peter Schrijver van Waterschap Rijn en IJssel. In Vroege Vogels een verslag van deze proef op de hoge zandgronden.