Hoe zeegras uit onze zeeën verdween

Het ziet er net zo uit als gras, maar dan is het dol op zout water, zeegras. Ooit waren de Waddenzee en de Zeeuwse delta begroeid met dit gewas, nu is er nauwelijks nog iets van over. Gelukkig beginnen zeegrasvelden zich op sommige plekken in de Europese Unie te herstellen door verbeterde waterkwaliteit, maar helaas lopen wij in Nederland een beetje achter. Dat blijkt uit Europees onderzoek waarbij milieukundige Marieke van Katwijk van de Radboud Universiteit is betrokken.. De omstandigheden voor herstel zijn nog steeds niet optimaal, zo is ons zeewater op veel plaatsen te voedselrijk mede door de landbouw en industrie, en is het voedselweb verstoord op andere plaatsen, vermoedt zij... 

Hoe onze westelijke Waddenzee er in het verleden uitzag, is duidelijk te zien op een kaart uit 1869. Opgemaakt door een ambtenaar die de hele zomer over de westelijke Waddenzee, inclusief de Zuiderzee, gevaren heeft en met driehoeksmetingen en kerktorens het zeegras heeft opgenomen. Dat resulteerde in een 'Verslag aan de Koning' met een precieze kartering. Er stond in die tijd ruim zesduizend hectare aan zeegras. Het zeegras werd in kaart gebracht omdat het economisch een grote rol speelde in Nederland in die tijd. Vele gezinnen in de Wieringen en op Texel waren afhankelijk van het zeegras. Ze oogsten het en het werd gebruikt in matrassen, zeegrasmatrassen.

Tot 1930 ging het goed met ons zeegras. Daarna is het heel sterk achteruit gegaan. Daar waren twee redenen voor: aan alle Atlantische kusten brak een zeegrasziekte uit: wasting disease (wierziekte). En door de aanleg van de Afsluitdijk veranderde de zeebodem drastisch: er kwamen geulen waar eerst zandplaten zaten en omgekeerd. Kortom alles verschoof. Maar wat nu precies het zeegras de das om heeft gedaan, valt nu niet meer te zeggen. 

Zeegras is heel belangrijk, om de volgende redenen:

Vroege Vogels heeft met regelmaat reportages uitgezonden over zeegras. Over bijvoorbeeld een van de eerste herstelprogramma's in het Groningse Uithuizerwad. U beluistert het hier .