Ster van Bethlehem, Plantenjacht, aalscholver, Ravon, fenolijn en alle andere onderwerpen

Luister de overige reportages en interviews uit de uitzending van 20 december 2020 terug op de volgende startpunten:

00:00 - Jupiter en Saturnus: de ster van Bethlehem
08:40 - Fenolijn I
12:20 - Eindejaars Plantenjacht
17:13 - Aalscholver is geen visdief
26:32 - Fenolijn II
29:10 - Vraagbaak: boerenzwaluw in de winter
34:40 - Jelle Reumer over zeeboontjes
39:00 - Balans van RAVON

De komende dagen vóór Kerstmis is er bij onbewolkte hemel een mooie samenstand van planeten aan de hemel te zien: de twee grootste planeten van ons zonnestelsel, Jupiter en Saturnus, staan dan ogenschijnlijk heel dicht bij elkaar. Dat is heel bijzonder, want zo'n samenstand komt niet vaak voor en al helemaal niet dat die zo goed te zien is. Op maandag 21 december staan de planeten het dichtst bij elkaar. Ze zijn net na zonsondergang te zien aan de zuidwestelijke hemel. Een dergelijke samenstand van planeten moet zich volgens astronomen ook hebben voorgedaan toen rond het begin van onze jaartelling volgens de bijbelse vertellingen de drie wijzen de ‘Ster van Bethlehem’ zagen, die hen de weg wees naar de stal in Bethlehem.

Het is de laatste natuurtelling van het jaar: De Eindejaars Plantenjacht. Iedereen kan meedoen om planten, die nu in bloei staan door te geven. Zoals de paardenbloem, het madeliefje, maar ook straatgras en het sneeuwklokje. Gewoon tijdens een blokje om in de buurt, of een wandeling in een nabijgelegen natuurgebied of park. Ook in de winter zijn er dus nog steeds bloeiende planten te vinden. Het gaat dan bijvoorbeeld om soorten die bij het uitblijven van serieuze nachtvorst de bloei nog wat weten te rekken of om soorten, die het hele jaar door bloeiend te vinden zijn.

Uit de voorgaande zes edities van de winterse plantenjacht blijkt dat de meeste bloeiers te vinden zijn op warme plekken: langs rivieren, dichtbij de kust, in dorpen of steden. De telling is een initiatief van stichting FLORON. Kijk hier voor meer informatie. 

Mennobart van Eerden (Rijkswaterstaat) houdt zich nu al meer dan een kwart eeuw intensief bezig met aalscholveronderzoek. En keer op keer vindt hij onder andere vissers tegenover zich. Want het blijft een hardnekkig misverstand dat de aalscholver vis eet die voor vissers en consumenten interessant is. Door braakballen van aalscholvers uit te pluizen toonde Mennobart van Eerden aan dat aalscholvers klein grut eten als pos en grondel, vis waar geen mens in is geïnteresseerd.

In de eerste RAVON-balans 2020 wordt aangegeven hoe de Nederlandse reptielen, amfibieën en vissen het doen. Gaan ze vooruit, achteruit of zijn ze stabiel? Daarnaast geven we aan wat invloed heeft op het voorkomen van de soorten.  De veel te grote hoeveelheden stikstof, die in het landelijk gebied en onze natuurgebieden neerkomen, hebben grote gevolgen. en ook de droogte speelt deze dieren parten. Na drie uitermate droge zomers, met droogvallende beken, vennen en poelen, is het nog duidelijker dat we echt toe moeten naar een andere omgang met en beheer van water. Jelger Herder van RAVON maakt de balans op.

Enkele laatste hommels, een wespenkoningin, een zingende koolmees, een vuurgoudhaantje, wat laatste vliegende vlinders en een ontroerende ontmoeting met een haas. Deze meldingen zijn zondag te horen op ons antwoordapparaat van de natuur. Verder hoor je wat slaapappels zijn en wat een jonge ekster doet op de kap van een auto.

Wil je zelf een eersteling of laatsteling doorgeven, of een hele bijzondere waarneming spreek dan de Vroege Vogels fenolijn in (het nummer is 035-6711338).

Kijk hier voor meer informatie over de fenolijn.

Stomverbaasd was luisteraar Bas Bijl toen hij begin deze maand een boerenzwaluw zag vliegen. Hij belde naar onze feno-lijn, om te vertellen wat hij had gezien en hoe bijzonder dat was. Al jaren komt hij tijdens het vogelskijken de boerenzwaluw tegen, maar nog nooit had hij er één in december gezien. Toch komt dat wel eens voor, laat expert Bennie van den Brink ons weten. Alleen erg rooskleurig ziet het er niet uit voor dit "probeersel van de natuur".