Kaalslag onder essen

Met zijn veervormige bladeren en grote zwartfluwelen knoppen is de es een van de meest kenmerkende boomsoorten van Nederland. Miljoenen zijn ervan aangeplant. Maar het gaat niet goed met de es. Sterker nog, de boom dreigt uit ons landschap te verdwijnen door de essentaksterfte.

In Nederland staat zo'n 13.000 hectare aan essen. De bomen staan vaak langs wegen in kilometerslange rijen en vormen zo een kenmerkend onderdeel van het Nederlandse landschap. De es staat op de derde plaats van meest aangeplante bomen, na de eik en de linde. Ook voor de biodiversiteit is de boom belangrijk, volgens een onderzoek zijn 100 soorten afhankelijk van de es.

De boosdoener van de sterfte is de schimmelziekte het vals essenvlieskelkje, die momenteel flink om zich heen slaat. Deze schimmel komt al decennia voor in met name Midden-Europa en verspreidt zich de laatste jaren als een gifwolk over Nederland. Grote aantallen zieke essen zullen de komende jaren worden gerooid. De zieke essen worden deels vervangen door andere boomsoorten.

Milouska bekijkt de gevolgen van de essentaksterfte in Groningen:

Het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland is op zoek naar de nog gezonde essen en roept daarbij de hulp van het publiek in. De onderzoekers hopen met de gezonde essen de boomsoort voor ons land te redden. Op  www.essentaksterfte.nu  staat meer informatie.

De es is niet de enige boomsoort die onder druk staat. Ook de iep (iepenziekte) en de kastanje (kastanjebloedingsziekte) hebben het zwaar te verduren. Wat doen al deze ziekten met de samenstelling van het Nederlandse bos? Hoe ziet de toekomst van ons bomenbestand eruit? Bosecoloog Paul Copini van de Universiteit Wageningen is zondag te gast in de radio-uitzending.

Op deze website alles over hoe je de es het beste kunt herkennen .

Hurling is een teamsport waarbij je punten scoort door met een stick - de hurley - de bal in een doel te slaan. Hurley-sticks worden traditioneel van essenhout gemaakt. In de Flevopolder groeien de bomen op een manier die ze zeer geschikt maakt voor hurleys. De essen groeien daar namelijk op de oude zeebodem die langzaam inklinkt, waardoor de voet van de boom gedeeltelijk bloot komt te liggen. En het is die brede boomvoet waar je de brede hurleybladen uit snijdt. Bekijk het fragment over de essenhouten hurley-sticks .