Op pad met Menno Bentveld: Stenen Hoofd

Het Stenen Hoofd was ooit bedoeld als aanlegsteiger voor de schepen van de Holland-Amerika Lijn. In hartje Amsterdam is het nu een vrijplaats voor zwemmers, hondenbezitters, barbecueërs, en... natuur! Voor de Varagids schrijft Menno Bentveld een introductie bij de aflevering van Vroege Vogels TV.

Lees hieronder de gehele column:

Over de rand van het Stenen Hoofd verschijnt de kop van een buldog. Hij loert omlaag en kijkt me aan. Heeft -ie een gemene blik of is -ie gewoon nieuwsgierig? Hoe ziet een vriendelijke buldog er eigenlijk uit? Of staat hij hier stokstijf en strakgespannen omdat hij geconcentreerd een keutel staat te draaien? Na wat gescharrel en gesnuf- fel wordt er aan zijn lijn getrokken en is-ie weg.

Met de cameraploeg dobber ik in een sloep op het IJ langs een eeuwenoude kadewand. Een pier ter grootte van een kleine landingsbaan steekt tegenover de A’dam Toren een paar honderd meter schuin het IJ in.

Ooit bedoeld als aanlegsteiger voor de illustere schepen van de Holland-Amerika Lijn ligt de steenpuist er al sinds de jaren 70 verlaten bij. En dat op een A-locatie waar rondom geheid en gebouwd wordt en op een steenworp afstand van het centraal station.

Dat de pier een braakliggend terrein is en niet in handen wordt gegeven van een handige projectontwikkelaar heeft te maken met de plannen die de gemeente heeft om hier wellicht, ooit, heel misschien, als het meezit nog eens een fietsbrug naar noord wil aanleggen. En dus ligt er in hartje Amsterdam een vrijplaats voor buurtbewoners, zwemmers, hondenbezitters, barbecue-ers, en... natuur! Want wat we aan de kademuur aan unieke flora filmen zal zelfs voor veel rasechte Mokummers een regelrechte openbaring zijn.

Tussen de stenen van de kademuur wemelt het van de schubvarens. De botanist waarmee we op pad zijn schaalt ze in op ‘extreem zeldzaam’ en de biotoop van het Stenen Hoofd als ongeëvenaard in Europa: opgestapelde basaltblokken, gericht op het zuiden, gevoegd met een grove voeg en al meer dan vijftig jaar met rust gelaten. De omstandigheden zijn werkelijk uitzonderlijk.

We begrijpen dat het de buldogbezitter bovenons hoofd niet direct van de sokken blaast en dat hij het vooral belangrijk vindt dat zijn viervoeter tenminste ergens in het stadcentrum ongestoord zijn behoefte kan doen, maar – brengt de fanatieke botanicus in – óók het feit dat hier die buitengewone varen voorkomt draagt bij aan de veiligstelling van het Stenen Hoofd en dus aan de refuge voor honden en hasjrokers. De gemeente heeft stadsnatuur hoog in het vaandel en heeft zodoende het onovertroffen stukje kadewand aangemerkt als kroonjuweel.

Cruise je dus binnenkort op het IJ en ben je bestand tegen de lucht van wiet en hondendrollen? Bewonder dan vooral eens de enorme wand weelderig groeiende schubvarens. Alléén in Mokum!