Operatie Peperboompje: redding voor Limburgse planten

Tussen de loofbomen in het Gerendal, afgezet met rood-wit lint, staat een groepje extreem zeldzame rode peperboompjes. De strikte bescherming is allemaal onderdeel van ‘Operatie Peperboompje’. Deze operatie is erop gericht om zeldzame, karakteristieke flora in het Mergelland, waaronder het peperboompje, te herstellen en te beschermen.

Evolutionair plantenecoloog Philippine Vergeer vertelt meer over het project en neemt Menno mee op pad om wild kattenkruid te zaaien.

Operatie peperboompje maakt deel uit van ‘Het Levend Archief’, een landelijk project dat zaden van plantensoorten die op de Rode Lijst staan verzamelt en acties opzet om ze te beschermen en versterken. In het Heuvelland worden zaden van zo’n honderd karakteristieke soorten verzameld om het genetisch materiaal van de planten veilig te stellen. Voor ongeveer vijfentwintig soorten worden inmiddels ook beschermende maatregelen getroffen, zoals het zaaien en opkweken van nieuwe plantjes. Naast wild kattenkruid en het rood peperboompje staan onder andere wilde akelei, veldsalie en slanke mantelanjer op het lijstje.

Soorten die karakteristiek zijn voor het mergelland hebben vaak een kalkrijke bodem met voldoende voeding nodig. Ze worden bedreigd door een combinatie van verzuring, verdroging en vermesting van de bodem. Philippine legt uit dat te veel stikstof een groot probleem vormt, bijvoorbeeld voor wild kattenkruid. “Daardoor ontstaan veel bramen die andere soorten overwoekeren. Als je dan niks doet, kun je bepaalde soorten kwijtraken.”

Met een bodemtest controleert Philippine of de bodem geschikt is om wild kattenkruid op een stuk grond te herintroduceren. Bij voorkeur werkt ze met zaden, die op een natuurlijke manier groeien. Maar om de kiemfase te overbruggen worden planten soms ook opgekweekt en daarna pas geplant. Daarnaast vertelt Philippine dat er gevallen zijn waarin wordt besloten een plantensoort niet te beschermen. “Wanneer klimaatverandering zo’n ernstige invloed heeft dat de plant niet kan blijven bestaan, wordt deze opgegeven.” Bij wild kattenkruid, het rood peperboompje en andere soorten die onder Operatie Peperboompje vallen is dat gelukkig nog niet het geval.

Kijk zondag 8 juni 2025 om 19.25 uur op NPO2 naar de uitzending over Mergelland Zuid-Limburg.