Naast de jaarlijks toenemende ontbossing van het Amazonegebied vindt er in Zuid-Amerika nog een grote natuurramp plaats. Alleen is deze veel minder bekend. Het gaat om het grootste tropische moerasgebied ter wereld, Pantanal. Een gebied van zo’n 150.000 vierkante kilometer, verdeeld over Brazilie, Bolivia en Paraguay. Meer dan een kwart van de Pantanal zou dit jaar al in vlammen zijn opgegaan. Deels aangestoken door boeren en verergerd door de extreme droogte van deze zomer.

Het natuurgebied Pantanal staat bekend om zijn enorm hoge biodiversiteit. Er leven jaguars, tapirs, reuzenotters, capibara's, kaaimannen, en honderden vogelsoorten als de hyacinthara en de reuzentoekan. Aquatisch ecoloog Sarian Kosten van de Radboud Universiteit doet onderzoek in het natuurgebied en luidt in Vroege Vogels de noodklok. Volgens haar zijn de branden een enorme klap voor de natuur. Een hoop dieren zijn het slachtoffer geworden. 

We weten dat vogels in voor- en najaar trekken, maar nu blijken hommelkoninginnen dat ook te doen. Tot nu toe wisten we dat niet, totdat vogeltrektellers dit voorjaar langs de kust hommels met duizenden per dag soms langs zagen trekken. Bestuivingsonderzoeker Thijs Fijen van Wageningen Universiteit vindt het een spectaculaire ontdekking. Het fenomeen roept vooralsnog meet vragen op dan het beantwoordt, maar er zijn sterke aanwijzingen dat ze een paar honderd kilometer kunnen afleggen.

In het Buurserzand, bij Haaksbergen in Twente, wordt al jarenlang niet meer gejaagd op reeën. Dat maakt het voor deze dieren een bijzonder gebied. We zijn met reeënkenner Bas Worm het terrein in, hij volgt al twintig jaar de reeën in het Buurserzand.

Bij Kockengen werden vorige week twee dode knobbelzwanen gevonden die besmet bleken met H5N8, de gevaarlijke variant van de vogelgriep. Inmiddels is ook op een pluimveebdrijf vogelgriep geconstateerd. In de eendenkooi in Hippolytushoef vangt boswachter Leon Kelder regelmatig eenden om die te checken op vogelgriep. Samen met andere trekvogelonderzoekers houdt hij zo continu een vinger aan de pols van het waterwild.

Twee jaar geleden werd in Nederland voor het eerst een exemplaar van de bruingemarmerde schildwants gezien. Deze wants komt uit Azië en kan grote schade aan fruitgewassen veroorzaken. Om een goed beeld te krijgen van de verspreiding van de soort, roept Karin Winkler van de Wageningen Universiteit de hulp in van luisteraars.

Het prachtige gele tapijt van kleine gele plantjes strekt zich honderden meters voor je uit als je op de Markerwadden wandelt. Natuurmonumenten-natuurgids Lammert Wierstra wist niet wat hij zag. Het kostte hem even tijd maar na wat speurwerk wist hij het zeker: het is het goudknopje: een plantje dat hij eerder nog niet had aangetroffen op de Marker Wadden. Waarschijnlijk zijn met de baggerwerkzaamheden de zaadjes vanuit de diepere delen van het IJsselmeer op dit nieuw stuk natuur beland. " Nu het in bloei staat lijkt het hier wel de goudkust!": aldus een trotse natuurgids.

Daan Vreugdenhil is boswachter bij Natuurmonumenten. In een natuurmonoloog, die hij speciaal heeft gemaakt voor Vroege Vogels, neemt hij ons mee, naar het Kadoelermeer. Dat is het water tussen de kop van Overijssel en de Noordoostpolder. In zijn monoloog wordt duidelijk hoe belangrijk kranswieren zijn.

De rups van het landkaartje, kramsvogels op de hulst, jonge Turkse Tortels en een biefstukzwam, zo rood, ‘alsof er jam op is gesmeerd’. Deze meldingen zijn zondag te horen op ons antwoordapparaat van de natuur. Verder een ontmoeting met een wezel en een bijzondere waarneming van een steppekiekendief.

Luister zondag naar een selectie van de eerste- en laatstelingen op de Vroege Vogels fenolijn, op 035-6711338.

Kijk hier voor meer informatie over de fenolijn.