Reptielen van Nederlandse bodem

Op vakantie in Zuid-Europa zie je ze overal wegschieten, maar in Nederland zijn reptielen een stuk zeldzamer. Toch zitten er zeven inheemse soorten in ons land. Je ziet ze met name in de lente of zomer, want reptielen zijn koudbloedig en hebben dus warmte nodig om zich goed te kunnen voortbewegen. Daarom gaan ze in ons kikkerlandje rond oktober in rustfase.

Helaas wordt het ook op zonnige zomerdagen steeds lastiger om de diertjes te spotten. Het gaat namelijk niet goed zo met reptielen in Nederland. Zes van de zeven soorten staan op de Rode Lijst. De oorzaak is, zoals voor veel diersoorten, de toegenomen druk op het leefgebied. Toch kunnen natuurfotografen af en toe prachtige exemplaren vastleggen. In deze fotoserie zetten we ze voor je op een rijtje.

Er is maar één reptiel dat giftig is in Nederland: de adder (Vipera berus). De slang is te herkennen aan de driehoekige kop, verticale pupillen en zigzagtekening op de rug. Slangen gebruiken hun tong om mee te ruiken en zo hun prooi te lokaliseren. Op deze foto van Peter Liebe zie je er eentje in actie.

De ringslang (Natrix helvetica) komt voornamelijk voor op waterrijke plekken. Het zijn goede zwemmers, die graag jagen op muizen, slakken en amfibieën. Fotograaf Koen de Gans legde zo’n aanval vast, al kwam deze pad uiteindelijk met de schrik vrij!

Gladde slangen (Coronella austriaca) zijn vrij zeldzaam in Nederland en leven verborgen. Je ziet ze dan ook het minst frequent van deze reptielen. Mensen verwarren het diertje regelmatig met de adder. Toch zijn de twee gemakkelijk uit elkaar te houden. Zo is de tekening op de rug van de gladde slang minder duidelijk te zien en is de pupil rond in plaats van verticaal. Ook zijn ze wat slanker en hebben ze een langere staart. Wel zitten ze net als de adder het liefst op zandgronden. In het Drentse veenland bijvoorbeeld, waar dit exemplaar met een telelens werd gefotografeerd. 

Bij de soortnaam 'hazelworm' verwacht je wellicht een worm. En met z'n uiterlijk waarschijnlijk een slang. Maar in werkelijkheid is de hazelworm (Anguis fragilis) een pootloze hagedis! Eén van de onderscheidende kenmerken is dat hagedissen vele rijen kleine schubjes op hun buik hebben. Slangen hebben slechts één enkele rij brede schubben. Dat zie je mooi terug op deze foto gemaakt door Anne van Rijn. In dit weetje lees je meer over de verschillen tussen slangen en hazelwormen.

Levendbarende hagedissen (Zootica vivipara) ontlenen hun naam aan het feit dat hun eieren al in het moederlichaam, of zéér kort na afzetting, uitkomen. Dat is overigens bij wel meer reptielensoorten het geval. In tegenstelling tot de meeste hagedissen uit deze familie, overleeft de soort zelfs onder koele en vochtige omstandigheden. Toch zitten ze bij lekker weer ook graag zonnend op boomstammetjes.

Fotograaf Kees van Dommele kon deze lente een tweetal zonnende zandhagedissen (Lacerta agilis) vastleggen. Het mannetje heeft een felgroene kleur op zijn flanken, terwijl het vrouwtje een stuk minder opvalt. Oorspronkelijk komen ze voornamelijk voor bij kustduinen, de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug, maar recentelijk zijn ze ook in Flevoland te vinden. Wil je meer weten over de zandhagedis? Bekijk dan dit fragment van Vroege Vogels TV uit de aflevering over het Roggebotzand!

De muurhagedis (Podarcis muralis) is een echte warmteminnaar en komt in ons land van nature enkel in Maastricht voor. De foto hierboven is dan ook in de nabijgelegen Ardennen genomen. Als je ze op andere plekken tegenkomt, betreft het waarschijnlijk een uitgezette populatie.

Heb je ook een reptiel van Nederlandse bodem gefotografeerd? Upload deze dan op onze fotopagina!

Heb je een ander reptiel gezien dan deze zeven? Dan was het waarschijnlijk een dwaalgast of een exoot, daarover lees je hier meer.

Bron: RAVON