Samenwerken op Kalmthoutse Heide voor heideherstel

Droge stuifduinen en bloeiende heide en natte vennen. Juist de afwisseling van natte en droge natuur is zo kenmerkend voor de Kalmthoutse Heide. Over de droge stuifduinen rennen loopkevers, tussen de bloeiende heide kronkelen gladde slangen en in de natte vennen groeit het bijzondere oeverkruid.

Die kenmerkende natuur was de reden dat de Belgen al halverwege de 20e eeuw de Kalmthoutse heide als beschermd gebied aanwezen en daarmee werd het een van de laatst overgebleven uitgestrekte heidegebieden van Vlaanderen. In Nederland gebeurde dit wat later, maar ook hier draait tegenwoordig alles om het herstellen en bewaren van de heide. Sinds 2001 werken de Belgen en Nederlanders samen in het grenspark aan het creëren van één grensoverschrijdend natuurgebied.

De aanhoudende droogte van de afgelopen jaren vormt een grote bedreiging voor het natuurpark. Verschillende vennen staan inmiddels droog en de heide is gevoelig voor grote branden. Daarom doen de Nederlandse en Vlaamse boswachters hier er samen alles aan om die verdroging en brand te voorkomen, én de heide en vennen te hertstellen. Zo zijn er ondergronds waterleidingen aangelegd om overtallig regenwater naar elkaars vennen af te voeren en wordt Belgisch heidemaaisel in Nederland uitgestrooid, zodat er nieuwe heide kan gaan groeien.

Een belangrijke manier om brand te voorkomen, is de brandtoren. Aan de Belgische zijde staat een 25-meter hoge toren waarop vrijwilligers branden op de heide proberen op te sporen. Vroeger stonden er ook twee van deze torens op de Nederlandse heide, maar inmiddels is alleen het Belgische exemplaar nog in gebruik.

Boven in de toren zit op droge en warme dagen een vrijwilliger te speuren naar rookpluimen. En dat is ook echt nodig. Want in 2011 woedde er een gigantische brand. Zeker 600 hectare heide ging in vlammen op. Veel insecten, vogels en amfibieën overleefden de brand niet, of hadden geen leefgebied meer. Het Vlaamse Agentschap voor Natuur en Bos noemde dit de grootste ecologische ramp ooit in Vlaanderen. Daarom houden ze hier de inmiddels grotendeels herstelde heide goed in de gaten.

Vroege Vogels TV over de Kalmthoutse Heide is vrijdag 24 september 2021 om 19:50 te zien op NPO 2!