Shell moet schade betalen aan Nigeriaanse boeren

De Nigeriaanse tak van Shell moet enkele boeren uit het Afrikaanse land een schadevergoeding betalen. Het bedrijf is aansprakelijk voor twee olielekkages. De hoogte van het bedrag moet later worden bepaald, oordeelde het gerechtshof in Den Haag vrijdag.

In 2004 ontstond een olielek bij het dorp Goi in Nigeria. Daarbij kwam ongeveer 24.000 liter ruwe olie vrij en raakte een gebied van meer dan vijftig voetbalvelden besmeurd. Het tweede lek was in juni 2005 bij het dorp Oruma. Toen stroomde ongeveer 64.000 liter olie over een gebied van ongeveer tien voetbalvelden.

In het geval van sabotage is Shell onder Nigeriaans recht niet aansprakelijk voor de gevolgen. Deskundigen zeiden tegen het hof dat sabotage weliswaar de meest waarschijnlijke oorzaak is, maar dat dit niet onomstotelijk is bewezen. Daarom stelt het hof Shell Nigeria aansprakelijk.

Shell blijft erbij dat de lekkages waarvoor het nu een schadevergoeding moet betalen het gevolg waren van sabotage. "In 2019 waren 95 procent van de olielekkages in de Niger Delta het gevolg van criminele handelingen. Toch ruimen we altijd de vervuiling op", zegt een woordvoerder van het bedrijf. Shell gaat "de complexe uitspraak bestuderen".

Over een derde claim deed het hof geen uitspraak. Die zaak gaat over lekkages uit 2006 en 2007, waarbij 100.000 liter olie vrijkwam in de buurt van het dorp Ikot Ada Udo. Die lekken ontstonden door sabotage, maar het hof wil nog weten hoe groot de schade is en of Shell genoeg heeft gedaan om de vervuiling op te ruimen. Die zaak gaat in april verder.

In eerste aanleg, in 2013, kreeg een van de boeren gelijk van de rechtbank. De eisen van de anderen werden afgewezen. Beide kampen tekenden beroep aan.

De Nigeriaanse boeren werden in hun zaak bijgestaan door Milieudefensie. Ze hadden niet alleen Shell Nigeria aansprakelijk gesteld, maar ook het Brits-Nederlandse moederbedrijf. Ook dat is deels aansprakelijk, bepaalt het hof. Shell had een lekdetectiesysteem in de pijplijn bij Oruma moeten inbouwen. Als zo'n melder er was geweest, was het lek eerder ontdekt en gestopt. Door dat systeem niet te gebruiken, heeft Shell zijn zorgplicht geschonden. Shell moet nu alsnog zorgen dat er binnen een jaar zo'n melder komt.

In 2012 reisden Menno Bentveld met drie 'gewone' Nederlanders naar Nigeria om met eigen ogen te zien wat de gevolgen zijn van de grootste vergeten olieramp ter wereld. Ze wilden weten wat deze ramp voor de bewoners in de Nigerdelta betekent, waarom de vervuiling niet opgeruimd wordt en wat de rol is van Shell, de belangrijkste en oudste olieproducent van Nigeria. Bekijk hieronder de uitzending van 5 oktober 2012:

Bron: ANP, Milieudefensie