Steekmuggen in de winter? Stuur je dode mug op voor onderzoek!

Om inzicht te krijgen in welke soorten muggen overlast veroorzaken midden in de winter, vragen onderzoekers van Wageningen University het publiek om dode steekmuggen op te sturen. Ze willen weten waar de muggen actief zijn, wat hun bijtgedrag is en of ze ziekteverwekkers bij zich kunnen dragen. Opsturen van een dode mug kan van 16 februari tot 16 maart via Muggenradar.nl.

In de winter wordt de muggenverlast waarschijnlijk vooral veroorzaakt door een variant van de gewone huissteekmug, Culex pipiens molestus. Deze variant bijt het liefst zoogdieren, gaat niet in winterrust en maakt gebruik van ondergrondse broedplaatsen. Een kruipruimte van een huis waar water in staat is daar ook geschikt voor. In de afgelopen weken gaven tientallen mensen door dat ze muggenoverlast hadden. Wat nu het effect is van de extreme koude periode zoals die van de afgelopen week, willen de onderzoekers nu graag beter in beeld hebben.

Luister naar Arnold van Vliet, van de Universiteit Wageningen en de Natuurkalender over de Muggenradar:

De organisaties vragen het Nederlandse publiek om van 16 februari tot en met 16 maart steekmuggen dood te slaan, er een foto van te maken (optioneel) en het insect op te sturen. Op Muggenradar.nl staat gedetailleerdere instructies over hoe je steekmuggen kunt herkennen, hoe je de mug vangt, hoe je de mug kunt versturen en welke resultaten je wanneer terug kunt verwachten. Je vindt er ook informatie over muggenwering en de manieren waarop je jezelf tegen muggenbeten kunt beschermen.

Van de ingestuurde muggen wordt bepaald welke muggensoort het is. In combinatie met de informatie die via het online formulier is ingevuld, bepalen de onderzoekers hoeveel overlast de mug heeft veroorzaakt. Zelfs als een exemplaar enigszins beschadigd is (bijvoorbeeld door een ferme genadeklap), kan meestal nog bepaald worden tot welke soort de steekmug behoort. Daarnaast worden een aantal tests gebruikt waarmee het genetisch materiaal van de mug bestudeerd kan worden en bevestigd kan worden welke muggensoort het is.

Indien in de opgestuurde mug nog bloed aanwezig is, kan daarmee indirect het bijtgedrag bepaald worden. Met dit bloed is namelijk vast te stellen of het afkomstig is van een mens, een poes, konijn, kanarie, merel of een andere soort. Om een betere risico-inschatting te maken van de overdracht van virussen van vogels naar mensen is dit bijtgedrag belangrijke informatie. De ingestuurde muggen worden ook getest op mogelijke aanwezigheid van ziekteverwekkers, zoals het westnijlvirus en het usutuvirus. Het bepalen van de aanwezigheid van ziekteverwekkers wordt gedaan door meerdere muggen uit een regio tegelijk te analyseren. Het is dus niet mogelijk om per opgestuurde mug aan te geven of er ziekteverwekkers in zaten.

Het antwoord op deze vragen helpt om beter te kunnen bepalen hoe overlast te voorkomen is en het risico op de overdracht van ziektes te verkleinen is. Het Muggenradaronderzoek is onderdeel van het OneHealth PACT onderzoeksproject waarin tientallen onderzoekers samenwerken om de opkomst en overdracht van muggengebonden ziekteverwekkers en de effecten van milieu, klimaat en menselijk handelen daarop te onderzoeken.  

Bron: Sander Koenraadt, Rody Blom, Arnold van Vliet, Muggenradar.nl, Wageningen University & Research

Lees verder op Nature Today