Van oude pier tot varenwalhalla

Achter het Centraal Station ligt het Stenen Hoofd. Het is een kade uit 1902 die uitsteekt in het IJ. Deze voormalige havenpier werd gebruikt voor de overslag van goederen van de schepen naar het spoor. Een oude graansilo die toen ook werd gebruikt, staat er nog. Sinds de jaren zeventig is deze pier niet meer als zodanig in gebruik, maar leven is er wel nog volop. De muur staat vol prachtige varens!

Het is nu een terrein waar wel eens festivalletjes zijn of mensen even met een biertje in de zon zitten. En veel mensen die daar lopen weten het wellicht niet, maar langs de kademuren van deze oude pier leeft een groot aantal zeldzame muurplanten. Waaronder een grote populatie schubvaren en de zeer zeldzame steenbreekvaren. Het is een waar paradijs voor deze varens.  

Urbaan ecoloog Ton Denters heeft eind jaren tachtig de eerste schubvaren op de muur ontdekt. Toen was het een enkel exemplaar, nu gaan ze richting de duizend. Waarom is het hier zo goed voor vertoeven voor de varens? De oude basalten muur, met kalkrijke mortel en een vochtig huishouden is een van de redenen.

Ook zorgden de bedrijvigheid van de pier ervoor dat men niet omkeek naar de muur, en dus niet alles netjes opruimden. Hierdoor konden de varens hier makkelijk floreren.  

Overigens heb je op deze plek niet alleen zeldzame varens. Ook andere planten zijn hier te vinden, die elders zeldzaam zijn, zoals zandwolfsmelk. En er zijn planten die hier eigenlijk niet ‘ horen’, die ooit als zaden per ongeluk zijn meegekomen met de overslag van goederen. Kortom een zeer rijk urbaan natuurgebied.  

Kijk zondag 6 april 2025 om 19.25 uur op NPO2 naar de uitzending over Amsterdam.