Voortplantingsstation voor zwarte bijen

Ze luisteren naar namen als 'Buckfast', 'Carnica' of 'Anatolia', maar één ding hebben ze gemeen: al deze populaire honingbijen zijn eigenlijk geïmporteerde, exotische insecten. Imker Jakob Bouw en insectenonderzoeker Jacques van Alphen beklimmen nu de barricaden voor bescherming van de inheemse, zwarte honingbij. Met een speciaal voortplantingsstation op de Veluwe proberen ze weer raszuivere zwarte bijen te kweken.

De zwarte bij komt hier al sinds het aflopen van de laatste ijstijd voor, zegt Van Alphen. "Ze zijn geco-evolueerd met alle andere wilde bijen en hebben in een natuurlijke situatie ook allemaal hun eigen niche in het landschap. Voor de exotische bijen die imkers vandaag de dag houden ligt dat anders. Die hebben bijvoorbeeld een langere tong, waardoor ze onnatuurlijk concurreren met inheemse wilde bijen", zegt Van Alphen.

Voor imkers zou er helemaal geen bezwaar hoeven bestaan tegen het houden van inheemse zwarte bijen, zegt imker Bouw. "Het is een fabeltje dat ze agressiever zouden zijn. Ik kan gewoon met blote handen in een volk werken." "Bovendien is agressie tot op zekere hoogte een nuttig, natuurlijk gedrag", vult Van Alphen aan. "De bijen moeten zich bijvoorbeeld kunnen weren tegen hoornaars die hun volk kunnen aanvallen."

Om de zwarte bij een steuntje in de rug te geven, heeft Bouw dit jaar een speciaal 'voortplantingsstation' ingericht, midden in een bos op de Veluwe. "Daar weten we zeker dat de koninginnen niet per ongeluk bevrucht kunnen worden door een exotische dar van een imker uit de buurt. Op zo'n voortplantingsstation ontstaan dus raszuivere, wilde zwarte honingbijen. Uiteindelijk hopen we dat imkers alleen nog maar zwarte bijen gaan houden en je dus geen geïsoleerde voortplantingsstations nodig hebt."

Ook voor het bestrijden van ziekten zou het een goede zaak zijn als de inheemse zwarte bij weer terugkeert, benadrukt Van Alphen. "De ervaring leert dat volken van zwarte bijen binnen een paar jaar resistent zijn tegen bijvoorbeeld de varroamijt. Dat lost moeder natuur vanzelf op." In de exotische bijenvolken is 'varroa' een groot probleem. De mijten worden door veel onderzoekers indirect ook verantwoordelijk gehouden voor de soms enorme sterfte van bijenvolken in de winter.

Meer informatie over het initiatief van Bouw en Van Alphen staat op deze website.