Wat berkenbomen ons vertellen over het landschap in de Peel

Net voor dat de branden uitbraken in de Deurnese Peel besloot fotograaf Jan van de Kam alvast een digitale versie van zijn fotoboek over dit schitterende gebied te publiceren. Een centrale rol in het boek heeft de berk. Een fotogenieke boom die wordt gezien als typisch voor het gebied. Sommigen zijn de berken liever kwijt dan rijk, maar ze laten ons ook op een interessante manier zien hoe het is gesteld met het landschapsbeheer.

De Peel is oorspronkelijk een hoogveengebied. Vanaf 1850 is het veen in rap tempo afgegraven en is het gebied dus veel droger geworden. Dat heeft gezorgd voor de vegetatie die nu zo typisch wordt gezien als iets van de Peel. Het klassieke beeld bestaat uit berken met pijpestrootjes eronder, wat associaties opwekt met een Afrikaanse savanne. 
Bij een droge arme grond gedijt de berk goed. Het pijpestrootje is in de Peel alomtegenwoordig en wordt zelfs gezien als ‘de brandnetel van de droge grond’. Dat komt ook door de hevige stikstofbemesting vanuit de lucht: die is nu 2,5 keer zo hoog als voor een hoogveengebied gewenst is. In sommige gevallen concurreert het pijpenstrootje ook de markante berk weg. 

Staatsbosbeheer probeert het hoogveen in het gebied terug te laten keren. Dat is moeilijk, want alleen door meer regenwater vast te houden kunnen ze de grond vochtiger maken. In grond- en rivierwater zitten namelijk teveel voedingsstoffen. Omdat er nu al twee jaar niet echt een overschot aan regenwater is gevallen, heeft de groei van het hoogveen weinig kans gehad. Om het natuurgebied een handje te helpen worden berken nu door beheerders gekapt, maar als er met goed waterbeheer weer hoogveen zou gaan groeien, gaan de berken vanzelf weg, aldus van de Kam.

De luchtmacht zet woensdag opnieuw Chinook-blushelikopters in bij het bestrijden van de grote veenbrand in de Deurnese Peel. De brandweer heeft de grootste moeite het vuur daar onder controle te krijgen, vooral ook omdat een deel van het gebied waar de brand woedt, ontoegankelijk is.
Hoe het landschap zich zal herstellen is nog niet bekend, maar het zou kunnen dat op open plekken nieuwe berkenzaden zullen uitkomen.

Wilt u meer foto’s zien van de Peel door de seizoenen? Moet u binnen blijven maar wilt u toch genieten van de natuur die hier te vinden is? Dan kunt u het fotoboek van Jan van de Kam gratis hier downloaden.

Bron: De Peel in vier seizoenen, ANP