Wat hebben gele kwikstaarten te zoeken in bollenvelden?

Langs de Hollandse kust vind je op veel plekken van oudsher tuinderijen met bollenvelden. Vanwege het gebruik van gewasbeschermers en pesticiden zijn die niet onomstreden. Toch zijn er ook vogels die juist deze velden opzoeken. Hugo Langezaal onderzoekt met Cassandra van Altena van het NIOO-KNAW waarom gele kwikstaarten juist hier broeden.

Bollenvelden vind je dus veel langs de kust in Noord- en Zuid-Holland en dus ook in de oude loop van het Oer-IJ. De zanderige gronden waren niet echt geschikt voor akkerbouw, maar met bollenteelt konden ze hier wel uit de voeten.

Bollenteelt staat niet bekend om de hoge biodiversiteit maar akkervogels als de gele kwikstaart en veldleeuwerik blijken er wel veel voor te komen. De afgelopen jaren hebben Cassandra en Hugo onderzoek gedaan in de Duin- en Bollenstreek in Zuid-Holland.

De nesten van gele kwikstaarten werden gevolgd, zo probeerden te achterhalen waar de vogels broedden, hun voedsel zochten, wat ze hun jongen voerden en of de jongen groot werden. Ook welke insecten de vogels precies aten. Kwikstaarten zoeken hun voedsel op de bodem, de vraag is of ze tussen de gewassen genoeg insecten kunnen vinden.

Het onderzoek is nog niet afgerond. Wel is duidelijk dat gele kwikstaarten en hun broedgedrag goed aansluiten bij de bollenteelt. Ooit kwam de vogel voor rivierbegeleidend grasland, maar hij wist zich aan te passen op ons akkerland. Ook die akkers zijn we anders gaan beheren.

In de bollenteelt staan de tulpen rond eind april, wanneer de gele kwikstaarten terug in Nederland zijn om te broeden, hoog genoeg om een nestje tussen te verstoppen. Verder wordt de grond vervolgens nauwelijks omgewoeld. De tulpen zelf staan ver genoeg uit elkaar om op de bodem rond te kunnen scharrelen om op kevers, spinnen, wantsen, maar ook muggen te jagen.

Onderzoek naar onder meer de uitwerpselen van de gele kwikstaarten en de insecten op de velden moet aantonen waar de dieren precies hun voedsel vandaan halen. Uiteindelijk kunnen de onderzoekers dan meer vertellen over hoe je het land beter kan inrichten en beschermen om de biodiversiteit te verhogen in dit soort gebieden.

Kijk zondag 15 juni 2025 om 19.25 uur op NPO2 naar de uitzending over Het Oer-IJ.