Waterkwaliteit in landbouwgebieden blijft onvoldoende

In de helft van de Nederlandse landbouwgebieden is de waterkwaliteit in sloten en beken onvoldoende. Deze conclusie trekt de Unie van Waterschappen naar aanleiding van een onderzoek uitgevoerd door kennisinstituut Deltares. Het mestbeleid heeft vanaf 1986 wel tot verbetering geleid, maar de dalende trends lijken nu af te zwakken. Daarom vindt de Unie van Waterschappen verdere maatregelen noodzakelijk.

Samen met de waterschappen heeft Deltares gegevens over de nutriënten fosfor en stikstof in het water verzameld op 172 meetlocaties. Deze meetlocaties liggen in waterlopen waar meststoffen uit de landbouw de grootste invloed hebben. Voor zowel stikstof als fosfor blijkt dat de gemeten concentraties op ongeveer de helft van de meetlocaties te hoog zijn. In een ongunstig jaar kan dit zelfs oplopen tot driekwart van de sloten en beken die niet aan milieueisen voldoen. Dit overschot aan stikstof en fosfor is slecht voor de biodiversiteit en kan bijvoorbeeld leiden tot giftige algenbloei en vissterfte.

Gedurende een aantal jaar lieten metingen zien dat de waterkwaliteit verbeterde. Recentelijk ziet het er echter naar uit dat die trend afzwakt. In een aantal wateren blijkt dat de waterkwaliteit zelfs weer achteruitgaat.

Deltares heeft op basis van de meetreeksen een aantal extra analyses uitgevoerd. Hieruit komt onder meer naar voren dat extreem natte condities in de zomer voor hogere nutriëntenconcentraties in oppervlaktewater van landbouwgebieden zorgen. Een ander opvallend resultaat was een versnelde opwarming van het water sinds 2012. De Unie van Waterschappen legt uit dat dit warme water gevoeliger is voor meststoffen doordat er eerder algenbloei en zuurstofloosheid ontstaan. Zij vinden dat ook deze trends in weersomstandigheden mee moeten worden genomen in de beoogde verbetering van de waterkwaliteit.

In lijn met deze nieuwe cijfers roept De Unie van Waterschappen op om de watervervuiling door mest vanuit de landbouw structureel aan te pakken. "Extra maatregelen zijn noodzakelijk voor een gezonde leefomgeving met goede waterkwaliteit en toekomstbestendige landbouw. Dit vraagt om regie van het Rijk op mestbeleid, verbonden aan de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water", aldus de Unie van Waterschappen. Als belangrijke stap benoemen ze dat ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) dit jaar nog maatregelen moet opnemen in het achtste actieprogramma nitraatrichtlijn. Tot slot belichten ze de rol van waterschappen in het meten van de waterkwaliteit, het uitvoeren van inrichtingsmaatregelen, en het stimuleren van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer en Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer.

Bron: Unie van Waterschappen