Caribische zee-egels in nood

Het zijn de schapen van het koraal. Zee-egels, die de riffen met hun gegraas schoonhouden van algen. En dat is belangrijk, want het koraal wordt wereldwijd enorm bedreigd. Maar in het Caribisch gebied gaat het ook niet goed met de zee-egels. Een ziekte dreigt verschillende populaties uit te roeien. Marien ecoloog Alwin Hylkema van de Universiteit Wageningen doet onderzoek naar zee-egels en koraal-herstel. Hij is deze week gepromoveerd.

Ze zijn rond of hebben de vorm van een hart en met hun lange vlijmscherpe stekels houden ze belagers als vissen op afstand. Maar ook koraalonderzoekers. Zo heeft Hylkema al vaker een prik gehad van een zee-egel. En dat kan behoorlijk pijn doen. Vooral door het gif dat zich op de stekels kan bevinden. Ook een argeloze badgast kan op een zee-egel gaan staan. Met als gevolg, een stekende pijn in de voet. De afgebroken stekels zien eruit als kleine splinters. Volgens het Rode Kruis moet je de stekels met een pincet eruit halen en kan je daarna het beste je voet weken in een bad met azijn.

Onderzoekers zien sinds enkele maanden massale sterfte van de Diadema zee-egel (Diadema antillarum) rond een aantal eilanden in het Caribisch gebied, waaronder St. Eustatius, St. Maarten, Saba en Curaçao. Maar er zijn ook meldingen buiten het Nederlands Caribisch gebied, bijvoorbeeld rond Hawaii. En het ging al niet zo lekker. In de jaren ’80 vernietigde een ziekte hier bijna de hele zee-egelpopulatie. Wat die ziekte heeft veroorzaakt, een virus of bacterie is overigens nog niet bekend.

Diadema zee-egels, met hun lange stekels, spelen een cruciale rol bij het in stand houden van gezonde koraalriffen. Ze grazen namelijk op algen, waarvan een overvloed het koraal kan beschadigen. Dat die zee-egels mogelijk verdwijnen is extra zuur. Het is eigenlijk de zoveelste bedreiging van het koraal, na klimaatverandering, vervuiling en overbevissing. Een overmaat aan algen zorgt ervoor dat nieuwe koralen zich moeilijk kunnen vestigen en dat het vermogen van het koraalrif om te herstellen van andere verstoringen wordt beperkt. Overigens kunnen ook zee-egels een plaag vormen. In koraalgebieden in de Middellandse zee is sprake van ‘overbegrazing’. Zee-egels eten niet alleen de algen op, maar ook koraal.

Hylkema is betrokken bij een project om de populatie zee-egels op de Cariben te herstellen, door ze in aquaria op te kweken. En dat is moeilijker dan het lijkt. Sterker nog, al veertig jaar proberen onderzoekers om deze soort in gevangenschap te kweken. En pas sinds kort is dat ook gelukt. Deze opgekweekte zee-egels moeten nu op grote schaal worden uitgezet om de populatie te redden. Marien ecoloog Alwin Hylkema is niet alleen bezig met de zee-egel. Zo werkt hij op Saba ook aan kunstmatige riffen. Met het artificiële rif worden 3D-structuur en schuilplaatsen gecreëerd, dit zou ervoor moeten zorgen dat de biodiversiteit weer opgekrikt wordt en er weer meer koralen de kans krijgen om te groeien.

Burgers en toeristen op de Cariben kunnen ook helpen. Met het doorgeven van waarnemingen van gezonde, zieke of dode zee-egels. Kijk hier voor meer informatie.