Europa komt met strengere regels voor hoeveelheid kankerverwekkende stoffen in kunstgras

Op kunstgras wordt zogeheten rubbergranulaat gebruikt. Dat zijn kleine rubberkorrels die gemaakt zijn van vermalen oude autobanden. De korrels bevatten verschillende kankerverwekkende stoffen (PAK’s).

Voorheen gold voor het merendeel van die schadelijke PAK’s, dat er per kilo rubberkorrels 1000 milligram in mocht zitten. Voor twee soorten PAK’s gold een bovengrens van 100 mg per kilo. Die ruime toegestane hoeveelheden zijn vanaf 10 augustus 2022 verleden tijd. Volgens de nieuwe Europese regels mag er vanaf die datum van alle soorten PAK's in totaal hooguit 20 milligram in een kilo rubbergranulaat zitten.

De nieuwe regels moeten ervoor zorgen dat de gezondheid van mensen die in aanraking komen met de rubberkorrels, beter beschermd wordt. 

De discussie over de gezondheidsrisico’s van sporten op kunstgras met rubberkorrels laaide in Nederland en internationaal op na de Zembla-uitzending ‘Gevaarlijk Spel’ uit oktober 2016. 

De uitzending leidde tot Kamervragen en politiek debat. Tientallen voetbalclubs besloten tijdelijk te stoppen met voetbal op kunstgras en vele andere clubs vervingen hun oude velden voor nieuwe velden met een andere samenstelling. Toenmalig minister Schippers gaf het RIVM opdracht onderzoek te doen naar de gezondheidsrisico’s.

Eind 2017 bracht het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een nieuw onderzoek uit waaruit bleek dat voetballen op kunstgras veilig is. Het schadelijk effect op de gezondheid van sporten op rubberen kunstgraskorrels is ‘praktisch verwaarloosbaar’, zei het RIVM toen. In augustus 2018 kwam het RIVM ondanks die conclusie, toch met de aanbeveling om het toegestane gehalte aan kankerverwekkende PAK’s omlaag te brengen. 

“Anderhalf jaar lang riep het RIVM dat rubbergranulaat volledig veilig was en nu stelt ze voor de norm 65 keer te verlagen. Volstrekt terecht, maar de gehele gang van zaken is wrang”, reageerde hoogleraar toxicologie Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht destijds op het advies van het RIVM.

Het RIVM legde het advies samen met het Europese agentschap voor chemische stoffen voor aan de Europese Commissie. Bijna vijf jaar na de eerste uitzending van Zembla over kunstgras, heeft de commissie nu de nieuwe regels bekendgemaakt.

Rubbergranulaat wordt niet alleen gebruikt op kunstgrasvelden, maar ook op speelplaatsen, golfbanen, atletiekbanen, maneges, natuurpaden en schietbanen. De nieuwe regels gelden ook voor deze plekken.

Het is niet de eerste keer dat er nieuwe regels rond PAK’s in rubber worden voorgesteld. In de zomer van 2015 lag er al een Europees voorstel klaar voor rubberproducten die in contact komen met de huid, zoals speelgoed, maar ook rubberkorrels. Van de schadelijke PAK’s zou er nog maar 1 mg per kilo in rubberproducten aanwezig mogen zijn.

Het leidde in Nederland tot grote onrust bij de kunstgrasindustrie. De lobby zorgde ervoor dat Nederland zich uiteindelijk verzette tegen de Europese regels. De nieuwe Nederlandse opstelling bleek doorslaggevend in Europa. De strenge regels gingen van tafel voor rubbergranulaat.

De nieuwe regels die de Europese Commissie heeft opgesteld zijn weliswaar een stuk strenger dan de oude regels, maar soepel in vergelijking met de eerder voorgestelde Europese regels. Ze gaan pas in augustus volgend jaar in, zodat de industrie het productieproces kan afstemmen op de nieuwe situatie.

Kijk de Zembla-uitzending 'Gevaarlijk Spel' (2016):