Ctgb: ‘Nieuwe studie leidt niet tot conclusie dat glyfosaat kankerverwekkend is’

Volgens het Ctgb leidt een recent gepubliceerde studie “niet tot de conclusie dat glyfosaat kankerverwekkend is”. Dit voorlopige oordeel staat haaks op de bevindingen van de onderzoekers van het Italiaanse Ramazzini Instituut, die een statistisch significant verband zien tussen de onkruidverdelger en kanker.

De glyfosaatstudie is de afgelopen twee weken veel besproken. De onderzoekers vonden een statistisch significant verband tussen de stof en onder meer leukemie bij ratten. Dat effect trad volgens hen al op bij lage doseringen. Ook zou de onkruidverdelger extra schadelijk zijn tijdens de vroege levensfase. 

In de voorlopige beoordeling verwijst het Ctgb onder meer naar zes eerdere onderzoeken waarin veel van de tumoren die nu gevonden zijn, niet gerapporteerd zijn. Dat bij die eerdere studies een verkeerde statistische test werd gebruikt, blijft onbenoemd. “Je zou zeggen: beoordeel dan eerst die ‘negatieve’ studies opnieuw en kijk hoeveel daarvan overeind blijven voordat je opnieuw gaat wegen,” zegt toxicoloog Paul Scheepers (Radboud Universiteit). 

Verder heeft het Ctgb gekeken naar een voorpublicatie van het Ramazzini Instituut uit 2023, die toen nog niet was getoetst door andere onderzoekers (peer review). Daarin zou een ander aantal gevallen van leukemie staan dan in de onlangs gepubliceerde versie. Volgens de pesticide-autoriteit moet daarom de ruwe onderzoeksdata beschikbaar komen, zodat de Europese instanties de resultaten kunnen narekenen.  

Met deze voorlopige conclusie zaait het Ctgb twijfel in het debat over de veiligheid van glyfosaat, vindt Scheepers. “Hoewel het eindoordeel er nog niet is, denkt het Ctgb al wel een fout te hebben gevonden in het opgegeven aantal gevallen van leukemie. Zo ontstaat er nu al een zweem van twijfel, terwijl het onderzoek naar de betrouwbaarheid en de relevantie van de gerapporteerde data nog niet eens is begonnen.”  

Scheepers blijft het belang van de glyfosaatstudie van het Ramazzini Instituut benadrukken. “Deze nieuwe studie levert consistent bewijs dat glyfosaat en twee courante glyfosaathoudende middelen het risico op leukemie bij ratten verhogen,” zegt Scheepers. “Het gaat om doses die volgens de huidige normen nog als veilig worden beschouwd.”  

De Europese Unie keurde glyfosaat, de werkzame stof in bestrijdingsmiddel Roundup, in 2023 voor tien jaar goed. De Nederlandse pesticide-autoriteit Ctgb speelde daarbij een sleutelrol. Volgens hen was de stof niet kankerverwekkend, terwijl het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) het in 2015 al “waarschijnlijk kankerverwekkend” noemde.