Daders onbekend

De Nederlandse politie kan veel meer zaken oplossen wanneer er een andere werkwijze wordt gekozen. Nederland zou, aldus de Nijmeegse hoogleraar rechtswetenschap Peter Tak, een voorbeeld moeten nemen aan het Duitse Nordrhein-Westfalen waar drie keer zoveel zaken worden opgelost. Tak: ,,De Duitse politie gaat veel efficiënter te werk omdat ze de verplichting heeft om achter een strafbaar feit aan te gaan."

"De insteek van de Duitse politie is: wij moeten boeven vangen. Maar de insteek van de Nederlandse politie is: we kunnen boeven vangen, maar we hoeven niet want we hebben ook nog veel ander werk: buurtpolitie, preventie, voorlichting op scholen, de zorg voor drugsverslaafden en geestelijk gestoorden. Dat gaat allemaal af van de tijd die de politie kan besteden aan de opsporing.'' Zembla ging op onderzoek uit.

In Nederland worden jaarlijks 1,4 miljoen misdrijven gepleegd. Zeker 1,1 miljoen van die zaken verdwijnt in het archief zonder dat er ook maar een rechercheur naar gekeken heeft. 'Geen opsporingsindicatie' heet dit in het politie-jargon. Ofwel: 'dader onbekend'. Van de overige 300.000 zaken gaan er nog eens 80.000 zaken op de plank wegens gebrek aan mankracht.

Van de aangepakte zaken wordt uiteindelijk krap 15 procent opgehelderd. Dat is erg laag in vergelijking met Nordrhein-Westfalen waar maar liefst vijftig procent van alle zaken wordt opgelost. En dat terwijl de Duitse deelstaat - per hoofd van de bevolking - evenveel agenten heeft als Nederland.

Rompslomp
Zembla probeert het lage Nederlandse ophelderingspercentage te verklaren vanuit de politiepraktijk. In Utrecht en Zutphen volgde Zembla de surveillance én de recherche. Beide korpsen kunnen het werk nauwelijks aan. Vooral de onoplosbare 'bulkzaken' zoals auto-inbraken door 'veelplegers' (draaideurcriminelen) spelen de politie parten.

Voortdurend blijken de problemen om een zaak aan te pakken samen te hangen met gebrek aan mankracht én een enorme papieren rompslomp. Het uittikken van een aangifte of proces verbaal betekent zowel in Utrecht-Noord als in Zutphen dat er urenlang geen agenten op straat zijn.

Nauwelijks vergaderd
Zembla bezocht ook het politiekorps in Düsseldorf. Nederland telt 26 politiekorpsen. In de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen is sprake van één politie-organisatie. Dat bespaart een hoop communicatie en overleg. Vergaderd wordt er dan ook nauwelijks.

In Duitsland werkt de politie bovendien met een aparte 'Kriminalwache': rechercheurs in burger die zich alleen richten op criminaliteit. De aanrijdingen en burenruzies laten ze over aan de Schutzpolizei. Wanneer een Duitse rechercheur hoort dat in Nederland slechts 15 procent van alle zaken wordt opgelost, weet hij er geen verklaring voor te geven. ,,Maar het klinkt als zeer gering.''