Dit zijn de laatste ontwikkelingen rond PFAS

Zembla maakte drie uitzendingen over ernstige verontreinigingen en gezondheidsrisico’s van PFAS in de omgeving van de Chemoursfabriek in Dordrecht. Het onderzoek leidde tot veel reacties bij omwonenden en plaatselijke en landelijke politiek. Volg hier de laatste ontwikkelingen:

4 maart 2024
Greenpeace Nederland doet aangifte bij het Openbaar Ministerie tegen de bedrijven Chemours en Tata Steel. Daarmee voegt de milieuorganisatie zich bij de strafzaken van omwonenden en hun advocaat Bénédicte Ficq.

11 januari 2024
Chemiebedrijf Chemours gaat afval van PFAS-variant GenX elders in Europa laten verwerken. Dat meldt het bedrijf nadat België liet weten dat dit niet kan bij afvalwerker Indaver in Antwerpen.

10 januari 2024
Het Vlaamse chemiebedrijf 3M stopt binnenkort met de productie van schadelijke PFAS-stoffen in het Vlaamse Zwijndrecht. Dat is ruim een jaar eerder dan gepland. 

13 december 2023 
Het zeeschuim langs de Nederlandse kust bevat hoge concentraties PFAS. Dat blijkt uit metingen die de provincies Zeeland, Noord- en Zuid-Holland lieten uitvoeren. 

24 november 2023
In Amerika ontstaat ophef over de importvergunning van bijna 2 miljoen kilo PFAS-afval door het Nederlandse Chemours. Deze import is inmiddels stilgelegd - vraag is nu, waar dit afval nu verwerkt kan worden. Provinciale Staten Zuid-Holland maakt zich daar zorgen over - het afval wordt voorlopig op het terrein van Chemours opgeslagen.

Ook werd bekend dat de Verenigde Naties onderzoeken of er mensenrechten zijn geschonden bij de verwerking van PFAS-afval uit Dordrecht in Amerika. Dat blijkt uit een brief van 25 september aan de Nederlandse overheid van de speciale VN-rapporteur voor giftige stoffen en mensenrechten. De VN-rapporteur vindt het ‘alarmerend’ dat Nederland toestaat dat PFAS-afval van de Chemoursfabriek in Dordrecht naar de fabriek van Chemours in Fayetteville (North Carolina) wordt geëxporteerd, terwijl de omgeving daar al zwaar is vervuild met PFAS. 

10 november 2023
Het Europese Hof van Justitie beslist dat PFAS-variant GenX op de Europese lijst met zeer zorgwekkende stoffen blijft. Chemours tekende hier bezwaar tegen aan, maar dat bezwaar is dus verworpen. Ook PFAS-variant GenX heeft mogelijk ernstige gezondheidseffecten en breekt nauwelijks af in het milieu.

25 oktober 2023
Het kabinet besluit dat het RIVM onderzoek moet gaan doen naar de gezondheidseffecten van de PFAS-uitstoot van Chemours. De regering zal het RIVM vragen om in kaart te brengen hoe een gezondheidsonderzoek er uit kan zien en welke vragen moeten worden beantwoord. 

19 oktober 2023
Het Openbaar Ministerie start naar aanleiding van de Zembla-uitzending ‘De PFAS-doofpot’ en de massa-aangifte die advocaat Bénédicte Ficq namens omwonenden heeft ingediend, een strafrechtelijk onderzoek tegen DuPont/Chemours in Dordrecht.

27 september 2023 
De rechtbank in Rotterdam stelt Chemours in een tussenvonnis aansprakelijk voor schade die gemeenten in de omgeving hebben geleden door emissie naar de lucht van PFAS-variant PFOA in de periode 1984-1998. De civiele zaak werd aangespannen door de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden.

20 september 2023
Gedeputeerde Frederik Zevenbergen van de provincie Zuid-Holland gaat externe experts vragen om een second opinion over Chemours: Zevenbergen zal laten onderzoeken of het juridisch mogelijk is om de vergunning van Chemours in te trekken en de fabriek stil te leggen.

18 september 2023 
De Provinciale Adviescommissie Leefomgevingskwaliteit (PAL) in Zuid-Holland vindt dat de Chemours-fabriek in Dordrecht voorlopig stilgelegd moet worden. Dat schrijft de PAL in een brief met aandachtspunten voor de provincie.

14 september 2023
Tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer wordt het rapport van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid van dit voorjaar besproken. Ook de situatie in Dordrecht komt aan de orde. Het rapport stelt dat het niet vanzelfsprekend is dat de gezondheid van omwonenden voldoende wordt beschermd en dat die bescherming verbeterd moet worden door bedrijven, overheden en omgevingsdiensten, ook door verbetering van de wetgeving. Zowel de provincie Zuid-Holland als de milieudienst DCMR pleiten voor strengere wet- en regelgeving, om beter te kunnen handhaven.

6 september 2023
Provinciale Staten Zuid-Holland vergadert over Chemours en de hoorzittingen van 1 september en 6 september, waar boze omwonenden inspraken. 'We kunnen de vergunning van Chemours nu niet intrekken' stelt gedeputeerde Frederik Zevenbergen. 
 

4 september 
Advocaat Bénédicte Ficq doet namens 3000 omwonenden aangifte tegen Chemours en Dupont vanwege de vervuiling sinds 1967 tot heden. Ze verzoekt het OM om onderzoek te doen naar de kennis bij leidinggevenden over de schadelijkheid van PFAS - waarna die leidinggevenden nalieten om in te grijpen.  

1 september 2023
Provinciale Staten in Zuid-Holland organiseert een hoorzitting over de PFAS-vervuiling in de omgeving. Omwonenden, milieudienst DCMR en de regionale GGD spreken in. Ook de directie van Chemours komt aan het woord. Op 6 september is het tweede deel van de hoorzitting waar omwonenden inspreken. 

1 september 2023
Chemieconcern Chemours in Dordrecht heeft voor de zomer geprobeerd voor “een aantal miljoenen” de PFAS-schade te schikken waarvoor het bedrijf door vier gemeenten in een rechtszaak verantwoordelijk wordt gehouden. Dat blijkt uit geheime notulen van een besloten raadsvergadering van de gemeente Dordrecht, in handen van Zembla. 

31 augustus 2023
Eieren van hobbykippen uit de omgeving van chemiefabriek Chemours bevatten soms zulke hoge PFAS-waardes dat het niet veilig is om ze te eten. Dat blijkt uit onderzoek van NRC en een laboratorium van de VU in Amsterdam.

30 augustus 2023
De milieudienst DCMR van de provincie Zuid-Holland legt chemieconcern Chemours een last onder dwangsom op van 125.000 euro. Het bedrijf loosde in het voorjaar onvergund trifluorazijnzuur. Als de lozing niet stopt kan de dwangsom over vier maanden geïnd worden. 

17 augustus 2023
Uit nieuwe metingen van het RIVM blijkt dat de PFAS-concentraties in de sloten op het bedrijventerrein Forepark in Den Haag nog steeds hoog zijn. Ook in de nabijgelegen woonwijk Leidschenveen is teveel PFAS gevonden in het water. Het wordt afgeraden om vis te eten uit de sloten. 

16 augustus 2023
De provincie Zuid-Holland verlengt het negatieve zwemadvies voor recreatieplas Merwelanden. De hoge concentraties giftige PFAS kunnen tot gezondheidsrisico’s leiden voor zwemmers. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het RIVM.

11 augustus 2023
Aan de kust van België zitten opvallend hoge concentraties PFAS in de lucht. Dat blijkt uit een studie van de Vlaamse onderzoeksinstelling VITO. Volgens emeritus-hoogleraar milieuchemie en toxicologie Jacob de Boer zijn de concentraties niet gevaarlijk en kun je nog gerust lopen langs het strand. “Maar wat dit wel aantoont, is hoever we het hebben laten komen met die PFAS. Zelfs de gezonde zeelucht is erdoor verontreinigd.”

14 juli 2023
De provincie Zuid-Holland geeft een negatief zwemadvies voor de met PFAS vervuilde recreatieplas Merwelanden. 12 andere plassen in de omgeving van Chemours krijgen een positief zwemadvies. Milieuchemicus Chiel Jonker is daar kritisch over.

13 juli 2023
De Burenraad van omwonenden van chemieconcern Chemours, opgericht op initiatief van het bedrijf, heeft de samenwerking met Chemours gestaakt. De Burenraad stelde schriftelijke vragen aan het bedrijf naar aanleiding van de uitzending van Zembla. Naar nu blijkt is er 'onvoldoende wederzijds vertrouwen om tot een goede open dialoog te komen,' schrijft de burenraad in een statement.

6 juli 2023 
Kamerlid Eva van Esch (Partij voor de Dieren) dient een motie in met een verzoek aan de regering om de uitstoot van Chemours naar nul te reduceren. De motie is met een ruime Kamermeerderheid aangenomen.

Nieuw onderzoek van het RIVM bevestigt: mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen, waarvan het grootste deel via eten. Lees hier het rapport. 

5 juli 2023
Vandaag was de hoorzitting in de Tweede Kamer met de directie van Chemours in Dordrecht. De top van Chemours vindt dat het bedrijf niets te verwijten valt en dat de Zembla-uitzending vol zit met “suggestieve verklaringen zonder onderbouwingen en bevatte onjuiste informatie”.  Een verslag is hier terug te lezen.

De ernstig zieke oud-werknemer van Chemours/DuPont, Theo van Ballegooijen, klaagt zijn oud-werkgever officieel aan wegens zijn ziekte. Hij deed eerder zijn verhaal al in Zembla.

4 juli 2023
We publiceren de Zembla Podcast waarin onderzoeksjournalisten Roelof Bosma en Marco de Lange vertellen hoe ze hun onderzoek hebben gedaan: De giftige doofpot van de chemische industrie.

De provincie Zuid-Holland kondigt aan Chemours een dwangsom van 125 duizend euro op te willen leggen voor elke overtreding van de vergunning. In mei werd door de Milieudienst in een watermonster van het afvalwater een potentieel gevaarlijke stof aangetroffen. 

Het RIVM gaat het risico van giftige PFAS in de zwemplas Lammetjeswiel in Alblasserdam onderzoeken. Normaliter onderzoekt het RIVM na een formele opdracht van de politiek of waterschappen, maar volgens RTV Rijnmond gaat het instituut daar niet op wachten. “Er is zoveel onrust dat we de mensen duidelijkheid willen scheppen”, zegt het RIVM.

1 juli 2023
TV-programma Pointer besteedt in de uitzending aandacht aan vervuiling van zwemwater in Nederland. Bij recreatieplas Merwelanden, onder de rook van Chemours, is de PFOA concentratie 330 keer hoger dan de norm.

30 juni 2023
Leden van de Burenraad DuPont/Chemours kondigen aan op 11 juli in gesprek te gaan met de directie van het bedrijf. De Burenraad zegt in het Noordholland Dagblad geschokt te zijn over de reactie van Chemours op de uitzending.

Waterbedrijf Evides meldt dat het drinkwater in de omgeving van de Chemours-fabriek veilig is. Maar, Evides tekende in 2022 samen met waterbedrijf Oasen beroep aan tegen de lozingsvergunningen van Chemours. De drinkwaterbedrijven vragen al veel langer om een verbod op PFAS.

29 juni 2023
Bij de Omgevingsdienst Midden Holland komen vragen binnen of er gezwommen kan worden in het Lammetjeswiel, meldt RTV Rijnmond. Ook het AD schrijft over zorgen van zwemmers om het met PFAS vervuilde zwemwater.

Provinciale Staten in Zuid-Holland laat weten op 1 september een hoorzitting te houden over chemiebedrijf Chemours. De Statenleden willen dan niet alleen de directie van het bedrijf uit Dordrecht horen, maar ook werknemers, omwonenden en lokale bestuurders.

De gemeente Alblasserdam kondigt aan met spoed te gaan overleggen met GGD en Omgevingsdienst Midden Holland over de PFAS-vervuiling in de omgeving.

Staatsbosbeheer in de Biesbosch en Brabant Water maken zich zorgen over de vervuilende industrie naast het natuurgebied.

Plassen en sloten in de wijde omtrek van de Chemours-fabriek zijn zwaar vervuild met PFAS. Dat blijkt uit een vervolg-onderzoek van Zembla op ‘De PFAS-doofpot’.

23 juni 2023
De actiegroep Gezondheid Vóór Alles doet samen met andere omwonenden gezamenlijk aangifte van criminele vervuiling tegen de bazen van Chemours. Inmiddels sloten ruim 400 mensen zich aan bij de procedure.

De PvdA in Dordrecht dient een motie in om Chemours te sluiten als zij niet stoppen met de uitstoot van schadelijke stoffen. Wethouder Tanja de Jonge noemt dat in het AD ‘alleen een verplaatsing van het probleem naar elders op de wereld.’

21 juni 2023
Het Openbaar Ministerie overweegt om het strafrechtelijk onderzoek naar Chemours te heropenen. Eerder ging het OM niet tot vervolging over.

20 juni 2023
Kamerleden vragen het kabinet om juridische stappen te ondernemen tegen Chemours. De minister antwoordt dat het kabinet er nu niet voor kiest om Chemours aansprakelijk te stellen omdat de Rijksoverheid zelf als beleidsmaker, vergunningverlener en handhaver bij de PFAS-uitstoot van de fabriek in Dordrecht was betrokken. Eerder stelde minister van Infrastructuur en Rijkswaterstaat Mark Harbers het Amerikaanse chemieconcern 3M aansprakelijk voor de schade die het bedrijf in de Westerschelde heeft aangericht.

Tweede Kamerlid Kiki Hagen (D66) pleit voor een bevolkingsonderzoek en het verhalen van de schade op deze bedrijven.

17 juni 2023
Het wekelijkse protest bij het chemiebedrijf was na de uitzending De PFAS-doofpot groter dan normaal. Zo’n 150 mensen stortten vervuilde grond uit hun achtertuinen bij de ingang van het bedrijf. 

16 juni 2023
Minister van Infrastructuur en Rijkswaterstaat Mark Harbers noemt het ‘buitengewoon ernstig’ als blijkt dat er door Chemours informatie onder de pet is gehouden.

15 juni 2023
Gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden voelen zich gesterkt door het bewijsmateriaal dat nu via Zembla naar boven komt. De gemeenten in de omgeving van de fabriek proceren al langer tegen Chemours en DuPont en stelden de bedrijven afgelopen maart aansprakelijk voor alle schade die wordt veroorzaakt door PFAS-uitstoot. De uitspraak wordt in september verwacht.

In de Zembla uitzending De PFAS-doofpot blijkt dat chemiebedrijf Chemours (voorheen DuPont) in Dordrecht al decennia wist van gezondheidsrisico’s en verontreiniging in de omgeving van de fabriek en het grondwater. In een tijdlijn is terug te lezen wat de industrie wist op welk moment.