Hoe komt het dat we #MeToo moe zijn? ‘Kennelijk achten we het niet belangrijk genoeg’

De MeToo-discussie lijkt zich weg te draaien van de essentie, namelijk: seksueel overschrijdend gedrag. We zijn MeToo-moe lijkt de tendens in de media. “Maar”, zegt bijzonder hoogleraar Gendergerelateerd geweld Renée Römkens, "ik zie om me heen allerlei vrouwen, van elke leeftijd, die bepaald niet moe zijn van deze hele beweging." Waarom keren we ons van het daadwerkelijke probleem af? "Kennelijk achten we het niet belangrijk genoeg." Terwijl één op de twintig jongeren verkrachting van een vrouwelijke partner aanvaardbaar vindt.

Dat blijkt uit recent onderzoek van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis en Blijf Groep. Renée Römkens is naast bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam ook directeur van het Atria. Het onderzoek gaat over hoe Nederlanders aankijken tegen geweld tussen (ex-)partners. Ze noemt de bevindingen "buitengewoon zorgelijk". Het verbaasde haar dan ook niets dat een half jaar geleden de MeToo-discussie bij het grote publiek losbarstte.  

Jarenlang misbruik
Toen het naar buiten kwam dat Harvey Weinstein decennialang vrouwen - waaronder veel bekende actrices - seksueel heeft misbruikt, kreeg de hashtag MeToo zijn weerklank op Twitter. Wereldwijd spraken miljoenenvrouwen en mannen zich uit over het seksueel geweld dat hen is overkomen.

Lees meer over onze uitzending 'Werken met Weinstein'

Nu de discussie een aantal maanden gaande is, lijkt het haast alsof mensen er niet meer over wíllen praten. Zo was er bij De Wereld Draait door een uitzending of de MeToo discussie niet doorslaat en dat men er moe van is. Ook in de Volkskrant verscheen in een opiniestuk dat de MeToo-discussie humorloos zou zijn.

Römkens: "Mijn indruk is toch dat seksueel misbruik kennelijk niet als probleem ervaren wordt. Dat mensen zeggen: ‘ik word er moe van’, lijkt een soort weigering; een welbewuste keuze om niet in gesprek te gaan met degene die het probleem op tafel legt."

Vorm van preutsheid
Het MeToo-moe-zijn is volgens Römkens deels een gevolg van een tegenbeweging van mensen die het MeToo-debat framen als een vorm van preutsheid. Römkens: "Niemand wil preuts worden gevonden en daardoor wordt het hele probleem al teniet gedaan."

De tegenbeweging doet net alsof het alleen zou gaan om een tik op de billen of een aai over de schouder, zegt Römkens, maar daar gaat het niet over: "Het is een clichébeeld dat tegenstanders vaak inzetten alsof op elke slak zout wordt gelegd."

Tegenbewegingen zijn van alle tijden
Dit geluid haalt de media en voedt de MeToo-moeheid, maar volgens Römkens moet je het in perspectief plaatsen. "Het is een historische wetmatigheid dat er een tegenbeweging opkomt,"zegt Römkens. "Op het moment dat bepaalde mensen een lange tijd niet hoefden na te denken of hun gedrag wel acceptabel is en dan opeens grenzen gesteld krijgen, vinden ze dat niet leuk. Dat zie je bij elke verandering."

Dat gebeurde volgens Römkens ook bij de afschaffing van de slavernij, de vrouwen- en de homo-emancipatie. "Maar dat de tegenstanders luidruchtig zijn, betekent niet dat de groep groot is. Het kunnen ook een paar lone wolfs zijn."

‘Niet wetenschappelijk te onderbouwen’
De discussie dat ‘mannen nou eenmaal een penis hebben en daar een vrouw mee kunnen penetreren en daarom dit gedrag vertonen’ kun je totaal overboord gooien, zegt Römkens. Dat het evolutionair bepaald is, is wetenschappelijk niet te onderbouwen:

"Als iets evolutionair bepaald is, dan gaat het om gedrag wat in het belang is van het voortbestaan van een soort. Verkrachting is niet nodig om de mensheid in leven te houden. Sterker nog, als je naar de dieren kijkt, dan is het alleen de menselijke diersoort die echt verkracht. Bij dieren zie je het zelden."

Gebrek aan empathie
Volgens Römkens gaat er bij mannen die tot seksueel geweld overgaan altijd een keuze aan vooraf. "Ik weet uit onderzoek dat gebrek aan empathie een heel belangrijk element is. Op het moment dat een man iemand seksueel misbruikt , sluit hij zich af voor de beleving van het slachtoffer om zijn eigen lust de boventoon te laten voeren."

Online intimidatie
Mannen claimen hun superioriteit op zo’n moment en verantwoorden daarmee hun gedrag. Dit komt Römkens ook al tegen bij jongeren. "Als je kijkt naar online intimidatie worden er veel meer meisjes dan jongens lastiggevallen. Het ligt al gelijk scheef, dus het is noodzaak om al vroeg te beginnen aan bewustwording bij jongeren om seksuele intimidatie en seksueel geweld tegen te gaan." Daarom werkt Atria samen met Rutgers aan het programma Act4Respect met het doel om gendergerelateerd geweld bij jongeren te voorkomen. "Zo onderzoeken we welke trainingsprogramma’s effectief kunnen helpen om die mindset te veranderen bij jongens en meisjes."